An et kruus of an de paol
Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home
An et kruus of an de paol
D'r wodt nogal gauw es iene ommebrocht in de Biebel. De beroemdste uut
de Biebel die van kaant maekt wodt is Jezus vanzels, die neffens de
Biebel vaastespiekerd an een kruus hongen wodde.
D'r is deur de geleerden wel gauw es wat doen om dat kruus. Was dat
eins wel een kruus? Of was et alliend een staonder, alderdeegst gewoon
een boom. Veural ok de Jehova's Getugen (JG) vrosselen al jaoren mit
disse vraoge. Eerst hebben zi’j, krek as haost alle christelike
geleuven, et kruus veur waor anneumen.
Et symbool 'kruus' ston van et
begin of an ok lange op al de Waachttorens van de JG. Laeter kregen de
JG een grote hekel an haost alle symbolen en et kruus in et biezunder.
In de Watch Tower Bible and Tract Society numen ze et kruus alderdeegst
een heidens en fallisch symbool. Vandaege-de-dag weten de JG et ok niet
meer en dri'jen d'r dan mar wat omhenne deur te zeggen: De anbidding
die anveerber is veur God het gien veurwarpen of belen vanneuden. Ja, ja...
In de tied veur et begin van oonze jaortelling was et gewoonte om
meensken die wat slims daon hadden an een paol op te hangen. Een gewone
paol, gien kruus. Een bekende naeme uut de Biebel die op disse wieze an
zien aende kwam was bi'jglieks ok Haman, in et boek Ester. Haman hadde
die paol alderdeegst zels klaorzet om Mordechai daor an op te kneupen.
Een gewone paol van zoe’n vuvendattig elle hoge. Gewoonlik wodde zoe'n
paol plat op de grond hennelegd en mos diegene die ommebrocht wodden
mos, laankuut op de rogge op die paol liggen gaon. Dan wodden zien
hanen boven et heufd op mekeer legd en vaastebunnen of alderdeegst
vaastespiekerd. Etzelde gebeurde mit de beide bienen. Dan wodde de paol
rechtop zet en bloedde de (meerstal) man gewoon dood vanzels.
Et dri'jt in de verwarring van kruus of paol om de Griekse woorden 'stavros' (ok wel schreven as: stauros) en 'xulon',
en dan veural et gebruuk van die woorden in die tied. In haost alle
vertaelings van de Biebel staot - as Jezus an et kruus hangt -
bi'jglieks in Mateüs 27:40 "Aj' de Zeune van God binnen, redde jezels dan mar en komme van dat kruus of." Neffens pattie geleerden moet et Griekse woord 'stavros' liekwels vertaeld wodden mit 'rechtopstaonde paol, palissade'. Een aander boek zegt dat 'stavros'
een paol, een opstaonde mast of alderdeegst een stekpaol is om een stok
laand mit (of) te vredigen. Weer een aander boek zegt liekewel ditzelde
mar zegt d'r vot bi'j dat et in de christelike leer ok wel as kruus
bruukt wodden mag.
Et Latiense woord 'crux' waor
oons woord kruus eins van ofleided is, betekende van oorsprong eins ok
alliend mar een rechtopstaonde paol. In The Imperial Bible-Dictionary
en in De Katholieke Encyclopedia staot bi'j et trefwoord 'Kruus': strafwarktuug, van oorsprong een paol, waor veroordielden an vaastebunnen wodden om geseld of an ophongen te wodden.
Et Griekse 'xulon' wodt ok wel nuumd as et 'kruus' waor Jezus an ophongen wodde. Een 'xulon' was eins een stok hoolt, een lange hoolten stok, en ok weer dezelde rechtopstaonde paol, krek as de eerder nuumde ‘stavros'. In de oolde Statevertaeling staot in de Haandelings 5:30: ... hangende Hem aan het hout. De Afrikaanse Biebel zegt: wat julle omgebring het deur Hom aan 'n kruishout te hang. En bi'j slot van zaeke de King James: whom ye slew and hanged on a tree. Een paol, een hoolt, een kruus, een kruushoolt en een boom. Dan kowwe hier en daor ok nog wel es een 'mattelpaol' of een 'terechtstellingspaol' tegen. Gien wonder dat de Getugen zo mit dat kruus ommevrosselen. Mar waoromme heur ik daor de domenee niet es over preken..?
Biebelvertaelen, beginne d'r mar niet an...
© Piet/er Bult