Gehenna

Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Gehenna (ok wel: Tartarus, in de Statenvertaeling)

De hel is dichterbi'j aj' daenken...

Et Griekse woord 'Gehenna' is een woord dat in et Nederlaans gewoonlik vertaeld wodt as 'hel'. Een schoft leden raekten we an de praot hoe we dat 'Gehenna' in et Stellingwarfs vertaelen mossen (of konnen). Onder eren wodde deur een emeritus domenee (EJS) et woord 'doderiek' andreugen. Dit liekt liekwels een dogma, dat alle meensken die uut de tied raekt binnen daor terechte kommen. In de evangelies bruukt Jezus dat woord 'Gehenna' ok wel gauw es, wel een keer of tiene. Wi'j hebben et meerstal overzet mit et woord 'hellevuur'. Dat hewwe niet zomar bedocht mar we hebben d'r wat boeken op naopluusd. 'Vuurpoele' was ok een goeie meugeklikhied, dat wodt in Eupenbaoring ok bruukt, mar klinkt toch ok wat algemiener.

Et woord 'hel' komt niet letterlik zo in de Biebel veur, mar in alderhaande verbasterde en kryptische omschrievings destemeer. Vaeke gaot et over een gewoon of ievig branend vuur. Kiek mar uut..! Pattie meensken gaon vandaege-de-dag veerder vot op vekaansie as dat de biebelse hel bi'j oons weg is. Krek onder Jeruzalem ligt vanoolds et Dal van Hinnom (et dal van de zeunen van Hinnom), niet vule meer as een smal en diep gat tussen de rotsen en dat wodde in de oolde tied eins niet aanders bruukt as et askelaand van de grote stad. In de tied van de grote en wieze keuning Salomo (970-930 v.Chr.) hebben ze daor liekwels een ievig branend vuur van maekt en op dat ievig branende askelaand wodde alle smerigte uut de stad verbraand. Et vuur wodde dag en nacht branende holen mit hulpe van fosfor en zwevel. Kedaverbakken bestonnen in die tied niet (en now ok al niet meer) en daoromme wodde bi'jglieks ok et vee dat doodgaon was gewoonweg in dat vuur smeten. Ok wat d'r overbleef van offers wodden naor dat askelaand toe brocht. De staank was vaeks tot in Jeruzelem wel te roeken!

Niet uut de Biebel mar uut aandere geschriften kuj' vienen dat tiedens keuning Salomo op datzelde plak de god Moloch vereerd wodde. Die Moloch was een god (in aandere ogen: een gruwel) van de Ammonieten die o.e. ok kienderoffers vreug. Et gong bi'j et offeren van die kiender om de as eerste geboren kiender die dan levendig in dat vuur gooid wodden as offer veur die god Moloch (Belle and the Beast). Bi'j dit soorte 'offerfeesten' stonnen de manluden vaeke an de kaante van et diepe gat heur of te trekken dat as doel hadde om alderdeegst nog niet geboren kiender (et zaod) te offeren. Dat plak wodt in de Biebel 'Gehenna' nuumd en et offeren en zaodsputteren wodt in de Biebel as 'gruwel' beschreven. In de tied van keuning Josia wodde disse verering van Moloch liekwels verbeuden. De preciese details staon niet in de Biebel beschreven mar bin bekend uut o.e. de geschiedenisboeken van et volk, de Ammonieten.

Vandaege-de-dag is dat eerdere askelaand trouwens een park en een onderdiel van een veurstad van Jeruzalem.

De opvatting omtrent et 'hellevuur' is al hiel lange stelling in et christendom. De Encyclopedia Americana (1956, Diel XIV, blz. 81) zegt: "Er is veel verwarring en misverstand ontstaan doordat de vroege vertalers van de bijbel het Hebreeuwse woord 'Sjeool' en de Griekse woorden 'Hades' en 'Gehenna' onveranderlijk met het woord hel hebben weergegeven. De eenvoudige transliteratie van deze woorden door de vertalers van de herziene uitgaven van de bijbel is niet voldoende geweest om deze verwarring en verkeerde opvatting merkbaar op te helderen."

In de Koran wodt dit iewigdurend vuur briedvoeriger beschreven as in de Biebel. Et zal veural ok veur de ongeleuvigen et plak wezen waor ze nao et leven in terechtekommen. Kiek bi'jglieks in de Koran Boek 2, De Koe (Al-Baqarah) vas 162 of in Boek 4, De Vrouwen (An-Nisa) vas 56, mar ok wel op meer plakken.

Uut de (Engelstaelige) Satansbiebel:
"Hell: they used the Hebrew Sheol and the Greek Hades, which meant the grave; also the Greek Tartaros, which was the abode of (et plak van) fallen angels, the underworld (inside the earth), and Gehenna, which was a valley near Jerusalem where Moloch reigned (keuning was) and garbage (smerigte) was dumped and burned. It is from this that the Christian Church has evolved the idea of 'fire and brimstone' (vuur en zwevel) in Hell."

Gehenna is dan ok een Grieks woord dat in et Nederlaans gewoonlik vertaeld wodt as 'hel'. Et is ofleided van de naeme van et smalle, rotsachtige 'Dal van Hinnom' (et dal van de zeunen van Hinnom), even an de zuudkaante van Jeruzalem. In et biebelboek Eupenbaoring 20:15 wodt et een ‘vuurpoele’ nuumd waor zundig volk in smeten wodde.


© Piet/er Bult