Buren

Weeromme naor Etymologie
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Buren of boeren

We kennen in de Stellingwarven verschillende streeknaemen waor 'buren' in veurkomt: Overburen (bi'j Steggerde), Delleburen (tussen Olde- en Ni'jberkoop) en bi'jglieks et oolde Middelburen (tussen Makkinge en Else). D'r bin ok altied meensken die daor '~boeren' van maeken. Veural de Delleboeren en de Delleboersterheide, heur ie nogal gauw es. Hoe zit dat eins...

Ie zollen et haost niet zeggen mar dat 'buren' of 'boeren' komt van oolds hielemaole uut Indonesië via et Indo-Europese (ok wel: Indo-Germaanse) naor oons toe uut 'be'. Dat zoj' toch niet zeggen, is zo niet? Dat 'be' vie'we trouwens vandaege-de-dag nog weeromme in et Engels (to be) en betekent in et Nederlaans dan zoks as 'wezen', 'zijn', et wat ooldere 'bennen' en et Stellingwarfse 'binnen' (ik bin, ie bin, et is).

Et staot wel vaaste dat et volk van West-Europe van vandaege-de-dag van oolds (al van veer veur oonze jaortelling) uut de kontreinen komt van zudelik Azië (o.e. Indonesië) en via o.e. Irak, Syrië, Iegypte, Israel, Griekenlaand (et Romeinse Riek) naor Midden-Europe trokken is. Tiedens die trek van Indonesië naor Europe is die Indo(nesisch)-Europese tael iens ontstaon. Dat Indo-Europese taeltien is naotied grofweg utenneer valen in vier aandere variaosies: Indo-Germaans, Indo-Iraans, Indo-Romaans en Indo-Slavisch. Et Stellingwarfs komt - krek as bi'jglieks et Engels en et Duuts - uut de Indo-Germaanse takke. Vandaor daj' dat 'be' in et Engels ok nog tegenkommen.

'Be', hier biwwe en hier blie'we. Aj' dan op zoe'n plak 'binnen' (habitare) dan begin ie daor lichtkaans ok al gauw es wat te 'bouwen', liekewel huzen (eerst hutten) as gruunte. Dat 'bouwen' is van oolds een saementrekking van woorden in et Indo-Europees), en dan kriej' zoks as 'buan', 'bûn', 'beon', 'büwan', 'bauan' en meer van zokkend. Een protte van die woorden van vandaege-de-dag as 'bouwen' (van huzen, eerpels en gruunte) mar ok 'buren', 'buurten' en 'boeren', 'boer' kommen bi'j slot van zaeke allemaole via dat 'bouwen' van 'be'. Deur verbastering (of verschrieving) is bi'jglieks ok een plaknaeme as 'Burum' ofkomstig van dat: hier biwwe, hier blie'we en hier bou'we wat. Et is dan ok gien wonder dat de 'kwikstaart' bi'j oons de naeme 'bouwmannegien' kregen het. Ok dat bouw~ komt van 'be', wezen, zijn, bennen. Et bouwmannegien is d'r altied, is altied waor de meensken binnen. Krek as et volk trok et bouwmannegien mit heur op langs de revieren en aandere waeterstroompies naor dit lege laand, de Nedderlanen.

Blift de vraoge: is et now 'Delleburen' of 'Delleboeren'? Et kan en mag dan ok beide wel mar mien persoonlike smaek is Overburen, Delleburen en Middelburen omreden dat de kaante anhoolt van de boverburen, bureplicht, buurweren, buurt en buurtschop. As et Delleboeren wodden zol, hoe zoj' burewark en boerewark dan utenneer holen? En hoe komt et mit de boeredochter? Is dat een dochter van de buren of een dochter van boeren... van mar iene boer dan toch zeker!!!

(PS: buur o. 1 woning, verblijf, huis 2 kamer, vertrek 3 schuur, hok, kooi • Engels bower, Duits Bauer, Noors bur, IJslands búr • in Buren, ~ gebuur, buurt, °bouwen/°boeien ‘wonen; maken’)


© Piet/er Bult