Et gemacht

Weeromme naor Etymologie
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Et gemacht

Et gemacht      = het geheel der mannelijke geslachtsdelen
De gemachten = meestal: de (balzak met) beide teelballen

Exodus 20:26 En maek d'r gien treden an [an et alter], want aj' daorlangs omhogens gaon zollen, zollen ze je gemachten zien.
Leviticus 6:3 Bi'j et anbreken van de morgen moet de priester, in linnen kleraosie mit een linnen broek d'r onder die zien gemachten bedekken...
Deuteronomium 25:11 As twie manluden an et vechten binnen en de vrouw van iene van heur mingt heur d'r in om heur man te helpen en gript de aander bi'j zien gemachten...

Waor komt dat gemacht of kommen die gemachten etymologisch heer, vreu'k mi'j of. Ik gong op onderzuuk uut en vun et ooldste bescheid in hiele oolde Nedersaksische woordeboeken van o.e. de Graff en de Duutse Grimm. Van oorsprong moej' an alderhaande vorms daenken van et warkwoord 'maeken'. Waor et de bedoeling krigt mit betrekking tot de mannelikhied dan is et ooldste Nedersaksische woord dawwe vienen konnen 'gimaht' (veretrum, inguen, penis). Onder invloed van et Letien wodt dat laeter 'gimahti' en ok wel 'gimahhidi' (genitalia, virilia, testiculi, pudenda). Et veurvoegsel 'gi' (ge) verstarkt et 'maht' (macht) en dan betekent dat 'gimahti' (gemachten) zoks as vermogen en/of kracht. De kracht/macht tot et maeken/scheppen.
Vule laeter wodde et een inkelde keer ok wel veur vrouwelike geslachtsdielen bruukt: 'frawen gemächt' of in et Dietsch 'weibsgemächt'.

Toch eins best spannende lektuur, zokke biebelteksten...


© Piet/er Bult