Wanne

Weeromme naor Historie
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


De wiene (of wanne)

Wi'j hadden bi'j oons thuus een wiene die andreven wodde deur een peerd op de rosmeule.
Veur pattie volk zal de veurige riegel onbegriepelike tekst wezen. Lao'k dan ok mar es mit de wiene uut aende zetten.

Een wiene was een groot hoolten kaastachtig bouwwark van roegweg een twienen-halve meter lange, twie meter hoge en roem een meter brette. An de iene lange kaante zat een soorte van trechter-eupening en an de aandere lange kaante was een eupening daor vaeks een grote jutezak an bongelde, zoe'n zak veur dreuge pulp. An iene van de ziedkaanten weren drie uutlopen waoj' een tonne, een kissien of een aandersoortige opvangbak onder zetten konnen. An de aandere ziedkaante zat et andriefwark. Grote en kleine vielen waor een grote andriefbaand en een stokmennig kleindere baanden omhenne leupen.

Et doel van de wiene was om nao et oogsten en et mit de haand vlegelen, et kaf van et koren te scheiden. As et koren druge genoeg was om binnen te haelen, dan wodde et mit peerd en waegen van 't laand haeld. Op 'e dele wodde et licht op een hopien uutspreided en meerstal mit een man of wat toegelieke vlegeld. Deur dat vlegelen raekt de korrel los uut de aore. Zo now en dan wodde et stro d'r mit een riek ofkregen en wodde et roege graon mit een grote hoolten schoppe an kaante scheuven of - as d'r genoeg volk was - drekt in de trechter van de wiene smeten.

Deur de trechter leup et graon nog mingd mit een protte kaf op een grovve zi'je. Die eerste zi'je mit maezen van zoe'n centimeter in 't vierkaant hul de grootste stokken zoas een hiele aore tegen en die vullen dan an de ziedkaante uut iene van de geuten van de wiene in een bak. As die bak zoe'n betien vol was wodde die gewoonlik nog es op de döskvloer ommekieperd om nog es deur de vlegels besleugen te wodden zodat de graonkorrels asnog loskommen zollen uut de aore.

As et deur de bovenste zi'je valen was vul et op iene die wat kleinder was en waor alliend de korrelties deur valen konnen. Ie hadden wiennen mit twie of ok wel mit drie van die zi'jen diej' d'r van de ziedkaante in- of uutschoeven konnen. Deur de peerdekracht op de rosmeule ston de wiene de hieltied te schudden dat et een aord hadde. De zi'jen wodden henne-weer-denne trild en aachter de zi'jen zat een grote asse mit hoolten schoepen die een beheurlike wiend deur de zi'jen jaegde. Daordeur wodde et lichte kaf de hieltied tussen de zi'jen deur votblaosd naor de uutgang an de aandere lange kaante waor zoe'n grote jutezak an hong, krek as de opvangbak aachter an een grösmesiene.

Et schone blaosde graon leup an de ziedkaante uut een geute in een tonne of in een zak. Zo now en dan wodde een volle zak op de bascule zet om te wegen. Mit de haand wodde de zak anvuld tot et preciese gewicht van vuvendattig kilo, een zakvol. As d'r al mit al genoeg volle zakken weren, of dat et gewoon op was, wodden de volle zakken graon naor de mulder brocht om te maelen. Daor moe'we et een andere keer mar es over hebben.

Zoe'n mesienepark van rosmeule en wiene was trouwens niet veur alle boeren weglegd.

Een zeggien da'k niet in oons prachtige Woordeboek weeromme vienen kon mar bi'j oons thuus wel gauw es bruukt wodde: een wanne is gien eierkörf.


© Piet/er Bult