De meenske

Weeromme naor Verhaelen
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


De meenske

Lao’we zo now en dan es een stokkien uut de vertaelde biebelteksten deur et brillegien van een leek bekieken; hoe zuwwe trouwens ok aanders. De glaezen in dat brillegien bin seins helder, ok wel es wat smerig en ok wel es dikke besleugen, haost tot matglas wodden.

Et verhael is bi'j de meersten van oons wel aorig bekend: God maekte de eerste meenske, Adam uut eerde, uut stof. Genesis 2:7 "Doe maekte God, de Heer, de meenske. Hi'j maekte him uut stof, uut eerde, en blaosde him levensaosem in de neuze. Zo wodde de meenske een levend wezen." Waor of niet waor, lao'we et mar gewoon es veur waor annemen. Adam was dus de eerste meenske, een man, en die woonde in de tuun van Eden. Genesis 2:8 "God, de Heer, legde in et oosten, in Eden, een tuun an en daor zette hi'j de meenske, die hi'j maekt hadde, daele." Hoezo, in et oosten? An de oostkaante van watte? Was d'r doe al een 'centrum' van de wereld, of de nul-meridiaan van Greenwich?

Dat Eden is dan een plaknaeme mar zal toch wel haost naor iene nuumd wezen. Awwe et vandaege-de-dag over et 'Tiesinga's bossien' hebben dan hewwe et over et bossien van meneer, of van de femilie Tiesinga. Wie zol die meneer of de femilie Eden eins west hebben die dat plak sticht hebben? God hadde nog mar krekleden de eerde maekt en now de eerste meenske, en toch was d'r ok al een tuun die van een aander, van Eden was...

Uut iene van Adam zien ribben wodde de eerste vrouw maekt, Eva. Lao'we et mar niet over et verschil in leeftied of zo hebben want mit een betien - now ja, een betien? - fantesie kuwwe dat ok nog geleuven. En dan in Genesis 4:1 "De meenske, Adam, besleiferde zien vrouw Eva, zi'j wodde zwaorboeks en kreeg Kaïn." Mit et maeken van Adam hadde God d'r dus al rekinge mit holen dat hi'j ok nog een vrouw maeken zol? In Genesis 2:18 "God, de Heer, docht: Et is niet goed dat de meenske alliend is, ik zal een helper veur him maeken, iene die bi'j him past." Aj' dit zo lezen dan zoj' zeggen dat God d'r op veurhaand toch gien rekening mit holen hadde...

Even laeter krigt Eva nog een poppien: Abel. De beide breurs kriegen ommeraek ruzie en Kaïn maekt Abel van kaant. Dan hewwe de oolden, Adam en Eva en iene zeune Kaïn nog over zoj' zeggen. Nog op dezelde bladziede in Genesis 4:16 "Doe gong Kaïn bi'j de Heer weg en hi'j gong in Nod wonen, een laand an de oostkaante van Eden."
Al mit al toch wat een vremd verhael allemaole; ik geleuf et, ikke niet...

Taelkundig hewwe trouwens ok nog genoeg te doen mit zoe'n stok tekst. Dat Tiesinga's bossien, dawwe as veurbeeld bruukten, is een hiel gebrukelike naeme van een bossien in de Weper, onder Oosterwoolde. Mar neffens de 'officiele spelling' meu'we dat zo niet zeggen. Dan moe'we d'r "et bossien van Tiesinga (of van de Tiesinga's) van maeken. Wi'j zeggen niet "Jans fiets" mar "Jan zien fiets", niet "Piets pette" mar "de pette van Piet".

Mit et bruken van "besleiferen" gee'we haost wat een slinger an de theologische kaante van et verhael. Besleiferen is: "een vrouw tot gemeenschap weten te krijgen", mar wie zegt oons dat et initiatief van Adam uut gaon is? Zol Eva niet de grote verleidster west hebben kund? We hebben in oons Stellingwarfs trouwens niet zovule meugelikheden om an te geven as twie meensken 'gemienschop’ hebben. Dat 'gemienschop’ hebben, daor praot ie in de Stellingwarven niet over, dat doej' gewoon... of niet vanzels…


© Piet/er Bult