De hel is dichterbi'j aj' daenken
Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home
De hel is dichterbi'j aj' daenken
(Gehenna, ok wel: Tartarus, in de Statenvertaeling)
Et Griekse woord 'Gehenna' is een woord dat in et Nederlaans gewoonlik vertaeld wodt as 'hel'. Een schoft leden raekten we an de praot hoe we dat 'Gehenna' in et Stellingwarfs vertaelen mossen (of konnen). Onder eren wodde deur een emeritus domenee (EJS) et woord 'doderiek'
andreugen. Dit liekt liekwels een dogma, dat alle meensken die uut de
tied raekt binnen daor terechte kommen. In de evangelies bruukt Jezus
dat woord 'Gehenna' ok wel gauw es, wel een keer of tiene. Wi'j hebben et meerstal overzet mit et woord 'hellevuur'. Dat hewwe niet zomar bedocht mar we hebben d'r wat boeken op naopluusd. 'Vuurpoele' was ok een goeie meugeklikhied, dat wodt in Eupenbaoring ok bruukt, mar klinkt toch ok wat algemiener.
Et woord 'hel' komt niet
letterlik zo in de Biebel veur, mar in alderhaande verbasterde en
kryptische omschrievings destemeer. Vaeke gaot et over een gewoon of
iewig branend vuur. Kiek mar uut..! Pattie meensken gaon
vandaege-de-dag veerder vot op vekaansie as dat de biebelse hel bi'j
oons weg is. Krek onder Jeruzalem ligt vanoolds et Dal van Hinnom (et
dal van de zeunen van Hinnom), niet vule meer as een smal en diep gat
tussen de rotsen en dat wodde in de oolde tied eins niet aanders bruukt
as et askelaand van de grote stad. In de tied van de grote en wieze
keuning Salomo (970-930 v.Chr.) hebben ze daor liekwels een iewig
branend vuur van maekt en op dat iewig branende askelaand wodde alle
smerigte uut de stad verbraand. Et vuur wodde dag en naacht branende
holen mit hulpe van fosfor en zwevel. Kedaverbakken bestonnen in die
tied niet (en now ok al niet meer) en daoromme wodde bi'jglieks ok et
vee dat doodgaon was gewoonweg in dat vuur smeten. Ok wat d'r overbleef
van offers wodden naor dat askelaand toe brocht. De staank was vaeks
tot in Jeruzelem wel te roeken!
Niet uut de Biebel mar uut aandere geschriften kuj' uutvienen dat
tiedens keuning Salomo op datzelde plak de god Moloch vereerd wodde.
Die Moloch was een god (in aandere ogen: een gruwel) van de Ammonieten
die o.e. ok kienderoffers vreug. Et gong bi'j et offeren van die
kiender om de as eerste geboren kiender die dan levendig in dat vuur
gooid wodden as offer veur die god Moloch (Belle and the Beast). Bi'j
dit soorte 'offerfeesten'
stonnen de manluden vaeke an de kaante van et diepe gat heur of te
trekken dat as doel hadde om alderdeegst nog niet geboren kiender (et
zaod) te offeren. Dat plak wodt in de Biebel 'Gehenna' nuumd en et offeren en zaodsputteren wodt in de Biebel as een 'gruwel'
beschreven. In de tied van keuning Josia wodde die verering van Moloch
liekwels verbeuden. De preciese details staon niet in de Biebel
beschreven mar bin bekend uut o.e. de geschiedenisboeken van et volk,
de Ammonieten.
Vandaege-de-dag is dat eerdere askelaand trouwens een park en een onderdiel van een veurstad van Jeruzalem.
De opvatting omtrent et 'hellevuur' is al hiel lange stelling in et christendom. De Encyclopedia Americana (1956, Diel XIV, blz. 81) zegt: "Er
is veel verwarring en misverstand ontstaan doordat de vroege vertalers
van de bijbel het Hebreeuwse woord 'Sjeool' en de Griekse woorden
'Hades' en 'Gehenna' onveranderlijk met het woord hel hebben
weergegeven. De eenvoudige transliteratie van deze woorden door de
vertalers van de herziene uitgaven van de bijbel is niet voldoende
geweest om deze verwarring en verkeerde opvatting merkbaar op te
helderen."
In de Koran wodt dit iewigdurend vuur briedvoeriger beschreven as in de
Biebel. Et zal veural ok veur de ongeleuvigen et plak wezen waor ze nao
et leven in terechtekommen. Kiek bi'jglieks in de Koran Boek 2, De Koe
(Al-Baqarah) vas 162 of in Boek 4, De Vrouwen (An-Nisa) vas 56, mar ok
wel op meer plakken.
Uut de (Engelstaelige) Satansbiebel:
Hell: they used the Hebrew Sheol and
the Greek Hades, which meant the grave; also the Greek Tartaros, which
was the abode of (et plak van) fallen angels, the underworld (inside
the earth), and Gehenna, which was a valley near Jerusalem where Moloch
reigned (keuning was) and garbage (smerigte) was dumped and burned. It
is from this that the Christian Church has evolved the idea of 'fire
and brimstone' (vuur en zwevel) in Hell.
Ik geleuf et, ikke niet...
© Piet/er Bult