Doe mi'j mar Stellingwarfs

Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Doe mi'j mar Stellingwarfs

As 't now om aander wark gaot, om een ni'je auto of om aand're buren, 't moet vaeks even klikken. Die ni'je auto kan technisch nog zo geweldig goed wezen en hi’j kan nog zo hadde willen, as de kleur of de bekliedinge je niet anstaot dan gaot de koop vaeks niet deur. Et het krek even niet klikt. Zo is 't mit lezeri'je en schrieveri'je ok vaeke. Bepaolde stokkies in de kraante of in een tiedschrift, indield naor kategorie of naeme van de schriever, lees ie graeg of die slaoj' altied over. De iene schriever schrift een protte over de liefde, leven of dood. Een ere schriever holt him doende mit de netuur om 'm henne of schrift veurnaemelik veur kiender. ’t Moet gewoon even klikken tussen schriever en lezer.

       De ienling

       Hoe komt et douk, zee 't kleine boompien
       Tegen al die aand're bomen om him henne
       As jim straks niet meer bi'j mi'j staon
       Dan stao'k zo hiel allienig in dit grote bos.

Zoe’n flinterdun gedichien kuj' wel hielendal niks vienen. Et raekt je niet. Et het dus niet klikt tussen jow en de tekst. Omdaj' vandeweke krek mit boompies in de weer west hebben, kan 't ok wezen dat juust deur dat woord "boompien" je andaacht trokken wodt. En 't kan ok gebeuren daj' dit gedichien nog es een keer overlezen omdaj' om d'iene of aand're meniere op et verkeerde bien zet binnen. Hoe kan dat toch dat d'r ien klein boompien in een groot bos staot zonder ere bomen? Dat gevuul kuj' vervelend vienen en ie besluten om nooit weer een gedicht van die schriever te lezen. D'r kan ok een glimk om je mond trekken waordeur ie bi'j een volgende gelegenhied, as eerste om zien schrieveri'je zuken zullen. As dit laeste je gebeurt bi'j et lezen van zoe'n gedichien dan het et dus krek wel even klikt.

Et wonen in disse streek tussen meensken die kroem praoten moet veur meensken van buten vanzels ok even klikken. De niet-kroempraoters hebben hier te lane donkt mi’j toch wel een groot veurdiel. Zi’j kun oons Stellingwarfs al riekelik vlot verstaon en zels begriepen en ze hoeven et mar zeggen, en wi’j gaon lieke makkelik over naor et Frysk of Hollaaans. Meensken die mit een dialekt of twietaelig opgruuid binnen, kunnen vaeks makkeliker ere taelen leren en gaon vaeks ok vlotter over in een aandere tael, as meensken die van jongsof ientaelig grootbrocht binnen.

Zo langzem an trekt et jongvolk hier weg en komt d’r hoe langer hoe meer vremd volk bi’j oons over de heerd. Mi’j donkt, et zal hier –in elk geval veur wat de taelmeugelikheden- best klikken tussen eigen en vremd volk. En jow moe’n mar van mi’j geleuven, wi’j bin zels al vanof omdebi’j et jaor 1520 een betien vremd. Ik zol mar wat graeg es van zoe’n vremde ni’jkommer in disse streek wat schrieveri’je zien in oons gloepens mooie Stellingwarfse tael. Daormit kuj’ dan vanzels wel hiel goed zienlaoten dat et ommeraek klikt tussen jow en oonze tael.


D'r is ok nog een hiel aander “klikken”. Daor kuwwe 't een aandere keer wel es over hebben.


© Piet/er Bult