Emancipaosie
Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home
Emancipaosie
Emancipaosie (Letien: emancipatio) is et perces waorbi'j sociaole
groeperings vanuut een twiederangs pesisie in de saemenleving naor een
volweerdig plak oprokken en geïntegreerde bestaanddielen van de
maotschoppelike odder wodden. Dit perces kan alderdeegst op een totaole
assimilaosie (veergaonde graod van anpassing) uutlopen.
Emancipaosie kan hiel verschillend van aord wezen: poletiek (o.e. et
kriegen van kiesrecht), ekenomisch (dielneming in welveertsgruui),
maotschoppelik (toegaank tot allerhaande milieugroepen, instellings en
aktiviteiten), kultureel (anveerding van de kulturele stijl en weerden
van de saemenleving). Seins valen disse dielemancipaosiepercessen, ok
in heur stagnaosie, saemen (de zwatte bevolking in de USA), soms is d'r
dudelike divergeensie in 't spul (o.e. et jodedom in de 19de ieuw,
ekenomisch en kultureel in de veurhoede, mar poletiek en maotschoppelik
nog de hieltied ofweerd).
Universele emancipaosiebewegings betreffen raciaole groeperings (zo as
slaverni'je), koloniaole volken, (haand)warkvolk (arbeidersbeweginge),
vrouwluden (feminisme en aandere vrouwebewegings), gehandicapten en
seksuele minderhiedsgroepen (homesuelen). Typerend veur Nederlaand is
de emancipaosie van de rooms-kattelieken (religie) en de emancipaosie
van de griffemeerde 'kleine luyden' in de 19de ieuw.
© Piet/er Bult