Muuilike kleur

Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Muuilike kleur

Et Nederlaanse ‘karmozijn’ moet in ’t Stellingwarfs wel haost ‘kermezien’ wodden want ‘karmozijnrood’ is kermezienrood is wienrood, mar daor gaot et now even niet omme.

kermes (v. Arab. kirmiz)
Karmozijn is oorspronkelijk een helrode verfstof verkregen door extractie met water van vrouwelijke schildluizen van de soorten 'Kermes vermilio’ en 'Kermes ilicis’. Deze luizen leven op de kermeseik (Quercus coccifera), een kleine heester die algemeen voorkomt rond de Europese landen van de Middellandse zee.

Reeds in de oudheid was karmozijn bekend en diende voor purper of scharlaken verven van kledingstukken of het bijkleuren van voedsel. Voor de kleuring van textiel werd karmozijn al snel na de ontdekking van Amerika vervangen door het zogenoemde karmijn. Deze kleurstof is afkomstig van de cochenilleschildluis en deze luis leverde meer en hoogwaardigere kleurstoffen met meer kleurkracht en is lichtechter.

De naam karmozijn wordt tegenwoordig gebruikt voor een synthetische kleurstof voor voeding die ook bekend is onder de naam azorubine (E122). Deze Azokleurstof wordt onder andere gesynthetiseerd uit een naftlosulfonzuur en een gediazoteerd naftionzuur.
Bron: Wikipedia

Hoe kuj' toch in de goeiighied et verschil uutvienen tussen mannelike en vrouwelike schildluzen, en wat zol dan de kleur wodden aj' bi'j verzin die beide ommewisselen of deurenneer mingen..?


© Piet/er Bult