Muuilike kleur
Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home
Muuilike kleur
Et Nederlaanse ‘karmozijn’ moet in ’t Stellingwarfs wel haost
‘kermezien’ wodden want ‘karmozijnrood’ is kermezienrood is wienrood,
mar daor gaot et now even niet omme.
kermes (v. Arab. kirmiz)
Karmozijn is oorspronkelijk een helrode verfstof verkregen door
extractie met water van vrouwelijke schildluizen van de soorten 'Kermes
vermilio’ en 'Kermes ilicis’. Deze luizen leven op de kermeseik
(Quercus coccifera), een kleine heester die algemeen voorkomt rond de
Europese landen van de Middellandse zee.
Reeds in de oudheid was karmozijn bekend en diende voor purper of
scharlaken verven van kledingstukken of het bijkleuren van voedsel.
Voor de kleuring van textiel werd karmozijn al snel na de ontdekking
van Amerika vervangen door het zogenoemde karmijn. Deze kleurstof is
afkomstig van de cochenilleschildluis en deze luis leverde meer en
hoogwaardigere kleurstoffen met meer kleurkracht en is lichtechter.
De naam karmozijn wordt tegenwoordig gebruikt voor een synthetische
kleurstof voor voeding die ook bekend is onder de naam azorubine
(E122). Deze Azokleurstof wordt onder andere gesynthetiseerd uit een
naftlosulfonzuur en een gediazoteerd naftionzuur.
Bron: Wikipedia
Hoe kuj' toch in de goeiighied et verschil uutvienen tussen mannelike
en vrouwelike schildluzen, en wat zol dan de kleur wodden aj' bi'j
verzin die beide ommewisselen of deurenneer mingen..?
© Piet/er Bult