Praot mar raek

Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Praot mar raek

As taelgek vul mien oge laestdaegs in de kraante op 'televisie kijken' en vreu'k mezels of: waoromme is 'peerdrieden' ien woord (mit et znw. peerd en en et ww. rieden) en 'tillevisie kieken' twie woorden (mit et znw. tillevisie en et ww. kieken)...?

Now is et vanzels wel vaeker zo dat aj' argens meer van weten willen daj' al gauw drie ni'je vraogen kriegen op ien antwoord. Dat was ditkeer ok niet aanders. Dat 'tillevisie kieken' kwam ik trouwens tegen in de Stellingwarfse kraanten van 'Boom regionale uitgevers uut Meppel'. In een stokkien mit dezelde kop as hierboven 'Praot mar Raek' wodde Nim Schelhaas van Noordwoolde an de lezer veursteld en d'r wodden wat eigen(aorig)heden van him in beschreven. In datzelde stok kwam ik buten wat ni'jsgierige weties en wiesheden van Schelhaas ok nog wat taelige eigenaorigheden tegen zoas, de grune volgodder (eerst et voltooid dielwoord en dan de persoonsvorm: "waor Jan henne lopen is") in de Nederlaanse tekst waor now krek de rooie volgodder gebrukelik is (eerst de persoonsvorm en dan et voltooid dielwoord: "waar Jan naartoe is gelopen"). Mien eerste gedachte was dan ok: dit stok is oorspronkelik schreven in et Stellingwarfs - of een aander Nedersaksisch dialekt of alderdeegst in et Fries - en doe deur een semi-Stellingwarver ommezet naor et Nederlaans. Tsja, en somstieden bin ik een vreselik mannegien, dan wi'k d'r ok alles van weten.

Nao wat henne en weer aemelen kree'k et origineel in hanen en dee et inderdaod blieken dat et in ‘t Stellingwarfs (wel mit wat Drentse invloeden) anleverd mar in et Nederlaans ofdrokt was. De alderdeegst meer as drie vraogen wao'k doe mit kwam te zitten:
1. Waoromme dot disse kraante zoks, en al hielemaole in een stok mit de Stellingwarfse kop 'Praot mar Raek' d'r boven?
2. Ze hoeven d'r vanzels gien gebruuk van te maeken, mar we hebben Boom Pers al es anbeuden om stokkies Stellingwarfse tekst even nao te kieken op al te grote flaters. Waoromme maeken ze daor gien gebruuk van?
3. Aj' et dan toch naor et Nederlaans ommezetten waoromme doej' et dan niet goed of op zien meenst, wat beter? (Hier en daor weren ok nog wat woorties weglaoten of wodde de naodrok ok wat verscheuven.)
4. Het disse kraante niet al te vule op mit oonze streektael?
5. Et 'Op 'e schostienmaantel' dat ok haost alle weken in disse kraante staot kriegen ze streekrecht deur de Schrieversronte anleverd. Zollen die daor ok drekt een ekstra busecent bi'j doen om et wel in et Stellingwarfs plaetst te kriegen?

Vraogen, vraogen, vraogen, mar veraander die kop mar vlogge in 'Praat maar Raak', zo'k zeggen, mar... hoe zat dat now eins mit dat ‘peerdrieden’ en et ‘tillevisie kieken’?


© Piet/er Bult