Ploempien

Weeromme naor Etymologie
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Ploempien

Lao'we et es hebben over et geven van een ploempien. Ik doe dat niet zo vaeke mar geef ie je vrouw wel es een ploempien? As zi'j bi'jglieks es weer lekker eten toemaekt het, of as et huus weer netties ankaant is. En aj' heur dan een ploempien geven, wat geef ie heur dan eins?


Now, beste meensken, aj' een ploempien geven dan geef ie eins - figuurlik zegd - een bloeme, of omreden we in et Stellingwarfs vaeks alles verkleinen, een bloempien. Ie geven je vrouw dan ok eins een bloeme aj't goed mit heur veur hebben. Zunig as Stellingwarvers deur mekeer binnen, gao'we niet naor de winkel en haelen een pracht van een grote bos bloemen veur de vrouw. Nee, we geven heur in plak van een bloeme wel een ploempien. Dat kost aorig minder en warkt lieke goed. Trouwens, eins moe'k zeggen: een ploeme, een 'pluimpje' of een 'pluim' in et Nederlaans. Dit 'pluimpje' moej' niet te verwarren mit et 'pluimpje' daj' wel tegenkommen bi'j een luchtbuks, bi'jglieks. Oonze woordeboekemaeker Henk moet niks van geweren en aander militaristisch gedoe hebben en dát ploempien uut de luchtbuks is dan ok mar niet in et Woordeboek opneumen. Wel de ploeme as versiering, de ploeme an et onderaende van bi'jglieks de stat van een koe, de ploeme as geslachtdeel (hi, hi) van een vrouwelik varken en bi'j slot van zaeke de ploeme as kompelment. Trouwens dat Woordeboek, et Stellingwarfs Woordeboek, daor kom ik doukies nog even op weeromme.

Oons woord 'ploeme' - in et Stellingwarfs zeggen we ok wel 'plume' of 'pluum' - komt dan ok van 'bloeme'. Et betekent eins etzelde. Ploeme en bloeme, dus. Een peer aandere oold Nedersaksische woorden veur ploeme bin bi'jglieks: pluomo, bluome, blômi mar ok wel blosma. Daenk bi'j dat blosma mar es an et Engelse 'blossom', zo wi'j dat hier ok wel kennen mar dan schreven as blossem, mit een 'e', dus. Lichtkaans komt dat 'blôma' van 'blôsma', of van et Latiense 'flos' of 'flosis'. Awwe et in de Stellingwarven hebben over 'allemaole bloemen, allemaole ploemen', dan bedoelen we eins, et is ien en al 'geur en fleur' of ok wel 'pracht en praol'.

Jim kennen allemaole wel de veurzitter van de Perti'j van et Arbeidersvolk, Lili Ploumen. Taelkundig zien is zi'j naoste femilie van Henk en Sietske Bloemhoff, bedoel ik dan. Zi'j hebben alledrieje - nog altied taelkundig zien - dezelde komof, ok wel ofkomst in et Stellingwarfs. Ploumen of Bloemhof(f), ploeme~ of bloemetuun.


© Piet/er Bult