Odyssee (eerste 3 boeken)
Weeromme naor Klassiekers
Weeromme naor Stellingwarfs
Home
Wie was Odysseus eins?
Odysseus was de legendarische vost van Ithaka. Hi'j was trouwd mit
Penelope en had iene zeune, Telemachos. Doe Odysseus dwongen wodde om
mit te doen an de expedisie naor Troje, perbeerde hi'j daor onderuut te
kommen deur krek te doen asof hi'j gek was.
Hi'j wodde verraoden en mos mit naor Troje.
De oorlog van Troje gong tussen de Trojanen en de Grieken (Achaeërs).
De anleiding veur de belegering was de eis om uutlevering van Paris van
Helena. Helena was een Griekse godhied en wodde "schaekt" deur een
Trojaanse preens. De Griekse vosten besleuten tot mitdoen an de
strafexpedisie tegen Troje en eisten Helena weeromme. Disse uutlevering
wodde deur de Trojanen weigerd en doe besleuten de Grieken om Troje dan
mar te belegeren.
Beide perti'jen gavven niks an mekeer toe en daorom duurde de oorlog
meer as negen jaor. Eerst naodat de anvoerders van beide kampen
sneuvelden (Achilles veur de Trojanen en Hector veur de Grieken), kwam
d'r een aende an de oorlog. Dit gebeurde deur 'n list van Odysseus, 't
hoolten peerd. Dit hoolten peerd was 'n kedo van de Grieken an de
Trojanen. Et hoolten peerd wodde de stad Troje inreden. Mar binnenin et
hoolten peerd zatten Griekse soldaoten.
Naachs kreupen zi'j uut et peerd en veroverden ze Troje van binnenuut.
In disse oorlog muntte Odysseus uut deur zien scharpzinnighied en
diplomaosie, men verkeus him bi'j veurkeur as verspieder of as
onderhaandeler.
© Piet/er Bult (vertaeling)
Odyssee (De eerste drie boeken)
Boek 1
1,1-10: De Muze wodt anroepen
5 Vertelle mi'j, Muze, over die man, die slimmerik, die altied mar
rondzwurf, naodat hi'j de geweldig grote stad Troje verdistreweerd hadde;
hi'j zag de steden van een protte meensken en hi'j leerde heur inzicht kennen,
mar hi'j mos vaeke ok ofzien op zee,
wiels hi'j et vege lief perbeerde te redden, krek as de thuuskomst van zien manlu.
10 Mar hoe hi'j et ok perbeerde, toch kon hi'j zien manvolk niet redden;
want deur heur eigen roekelooshied gongen zi'j naor de barrebiesies,
de idioten, die koenen opatten van de Zunnegod Hyperioon;
mar die ontnam heur de dag van de thuuskomst.
Vertelle oons ok vanof argens daorvan, godinne, dochter van Zeus.
1,11-21: Odysseus bi'j Kalypso
15 Doe weren alle aanderen die de meedogenloze dood ontkommen weren,
thuus, ontsnapt an de geveren van de oorlog en van die op zee,
mar him alliend, hoe slim hi'j zien thuus en zien vrouw ok miste,
hul de machtige Kalypso, straolende onder de godinnen, vaaste
in een gewulfde grot, en d'r naor longerde dat hi'j heur man wezen zol.
21 Mar doe now et jaor anbreuk in de cirkelaosie van de seizoenen,
waorin de goden beschikt hadden dat hi'j weerommegaon naor huus zol,
naor Ithaka – doe was hi'j alderdeegst daor niet vri'j van bezukings,
ok al was hi'j weer bi'j zien dierberen – mar de goden, zi'j weren allemaole begaon
mit zien lot behalven Poseidon: die was onophooldelik lelk
op de onovertroffen Odysseus, veurdat die zien laand berieken kon.
1,22-95: Godevergeerdering zonder Poseidon
25 Mar die was vertrokken naor de veer vot wonende Ethiopen,
(de Ethiopen, die in twienen verdield binnen, veer vot van de meensken,
iene klofte in et Westen, de aandere in et Oosten)
om een offer in ontvangst te nemen van bollen en rammen.
30 Daor dee hi'j him dan ok te goed, anzittend an de maoltied; mar de aanderen
weren bi'jenneer in et peleis van de Olympiër Zeus.
Midden tussen heur in begon de vader van meensken en goden te spreken;
want hi'j hadde zien heufd bi'j Aigisthos waor zien hatte van in braand ston,
die, naor bekend, ommebrocht wodde deur de wied en zied beroemde Orestes.
35 An him daenkend zee hi'j disse woorden onder de onstarfeliken:
"Ach, tamtaosie, zoas de starvelingen de goden now weer verwieten maeken!
want deur oons zeggen zi'j dat d'r rampen gebeuren; mar ok al uut himzels,
deur heur eigen onbeheerste daoden, lieden zi'j meer as neudig is;
zoas ok now weer Aigisthos, tegen zien lot, et wettige ziedzulver van
40 Agamemnon minde en himzels van kaant maekte bi'j zien thuuskomst,
hoewel hi'j et steile verdarf kende; vanteveuren hewwe him ommes waorschouwd
deur et sturen van Hermes, de scharpziende doder van Argus,
om him niet te vermoren en zien vrouw niet te besleiferen:
'Want van de kaante van Orestes zal d'r wraoke kommen om Atreus zien zeune,
045 as hi'j volgruuid wodden wezen zal en longert naor zien vaderlaand'.
Zo waorschouwde Hermes him, mar hi'j kon Aigisthos niet overtugen,
hoewel hi'j et beste mit him veurhadde; en now betaelde hi'j zien verdiende loon.
Hi'j kreeg now bescheid van de godin Athene mit de heldere ogen:
"Och, vader van oons, zeune van Kronos, hoogste van de heersers,
50 mar al te slim ligt hi'j in een verdarf dat him toekomt;
mag zo ok verdistreweren al wie veerder nog dat soorte dingen dot!
Mar mi'j wodt et hatte verscheurd om de schraandere Odysseus,
de ongelokkige, die toch al te lange, veer van zien dierberen, te lieden het
op een ommeklotst eilaand, waor de naevel van de zee is.
55 Et is een bomeriek eilaand, een godin bewoont daor een peleis,
de dochter van de kwaodaorige Atlas, die de diepten
van de hiele zee kent, en zels de grote pilaoren stuttet
die de eerde en de hemel scheiden holen.
De dochter van him hoolt de ongelokkige vaaste, ondaanks zien klaegen.
60 En de hieltied perbeert ze him mit hunningzute en lieve woorden
te betoveren, in de hope dat hi'j Ithaka vergeet; mar Odysseus
longert eerder om weg te raeken, snakt naor al was et mar de rook opkringelen
te zien vanof zien laand. Dri'jt dan ok bi'j jow, Olympiër,
et hatte niet omme? Vul Odysseus dan niet in de smaek
65 bi'j de schippen van de Grieken deur et brengen van offers
in et indrokwekkende Troje? Waoromme toch bin jow eins zo kwaod op him, Zeus?"
An heur gaf de wolkeverzaemeler Zeus doe as bescheid:
"Mien kiend toch, wat een uutspraoke ontsnapte de ofstekking van je tanen!
Hoe zol ik de godgeliekese Odysseus toch vergeten kunnen,
70 die de starvelingen overtreft in inzicht en bi'j overdaod offers brengt
an de onstarfelike goden, die de grote hemel bewonen.
Mar de eerdse steun Poseidon is iewig en altied mar lelk
om de Kykloop die zien oge hi'j verbliendde,
de godgeliekese Polyfemos, die zien kracht et grootst is
75 onder alle kyklopen; de nymf Thoösa gaf him,
de dochter van Forkys die heerst over de onofploegbere zee,
nao in een gewulfde grot mit Poseidon vri'jd te hebben.
Sund doe brengt de eerdeschudder Poseidon Odysseus wel niet omme,
mar lat him wel ommezwarven veer van zien vaderlaand.
80 Mar kom, lao'we oons hier allemaole beraoden over zien teroggekommen,
zodat hi'j die mitmaekt. En Poseidon moet zien argernis veren laoten;
want hi'j zal perfoost niet in staot wezen om tegen oons allemaole
as ienling op te boksen, tegen de zin van oons, goden!"
Doe kreeg hij bescheid van de godin, Athene mit de heldere ogen:
85 "Vader van oons, zeune van Kronos, hoogste van de heersers,
as dit dan now de weens is van de gelokzalige goden,
dat de schraandere Odysseus weerommekomt naor zien huus,
lao'we dan Hermes, de gids en de doder van Argus,
naor et eilaand Ogygia toe sturen, om zo vlogge as meugelik
90 et vaaste besluut an de nymf mit de mooie vlecht over te brengen:
de thuuskomst van de dappere Odysseus, dat hi'j naor huus gaon mag.
Mar ik zal naor Ithaka gaon, om zien zeune
moed in te praoten en an te vieteren om
de langhaorige Achaiers in vergeerdering te roepen en de waacht
95 an te zeggen an al die vri'jers die altied zien kudde
kleinvee mar slaachten en zien kroemhoornige koenen mit heur slepende gaank.
Ik zal him naor Sparta toe sturen in et zaanderige Pylos om naovraoge te doen
naor de thuuskomst van zien vader, in de hope dat hi'j wat heurt
en hi'j een goeie rippetaosie onder de mensen krigt".
1,96-143: Athene te gaaste bi'j Telemachos
100 Nao disse woorden bun zi'j heur de mooie sandalen onder de voeten,
onvergaankelike, van goold, die heur over zee dreugen liekegoed
as over et onmetelike laand, mit de aosem van de wiend;
en zi'j nam heur starke laans mit scharpe broonzen punt,
de zwaore, grote, stevige, waor zi'j hiele riegels manluden mit bedwingt
105 van de strieders, op wie de dochter van de geweldige kwaod is.
Vlogge daelde zi'j of van de toppen van de Olympos
en bleef in et laand Ithaka, bi'j de inrit van Odysseus staon,
bi'j de drumpel van de tuunpoort; mit heur haand hul zi'j de broonsgepunte laans,
in de gedaonte van een vremde, Mentes, de keuning van de Tafiërs.
110 Zi'j trof de manhaftige vri'jers dan an. Die vermaekten heur
in de veurtuun mit een schievespullegien,
zeten op huden van koenen, die ze eigenmachtig slaacht hadden;
en knechten en snelle bedienden weren veur een pat doende om de
wien in de mingvatten mit waeter te mingen,
115 aanderen neumen de taofels of mit stark zoegende spoonzen
en zetten ze daele, weer aanderen sneden vleis in een protte stokken.
Zi'j wodde verreweg as eerste zien deur de godgeliekese Telemachos,
hi'j zat jommes tussen de vri'jers, mistroostig te steren,
veur et oge van zien geest zag hi'j zien edele vader, as hi'j toch es opdeuken,
120 die vri'jers utenneer slaon zol deur zien hiele peleis henne,
en zels zien keuninklike weerdighied opnemen zol en heersen in zien huus.
Al miemerend, tussen de vri'jers zittende, vul zien oge op Athene.
En regelrecht leup hi'j naor de inrit want hi'j maekte him lelk,
dat een gaaste zo lange bi'j de ingaank staon mos; hi'j kwam op heur toe,
125 pakte heur rechterhaand en nam heur broonsgepunte laans an,
en hi'j nam et woord en zee tegen heur de treffende woorden:
"Heil jow, vremde, bi'j oons zuj' gaastvri'j onthael vienen; mar laeter,
aj' eten hebben van de maoltied, zuj' vertellen waj' willen".
Nao disse woorden gong hi'j heur veur, en zi'j volgde him, Pallas Athene.
130 Doe zi'j now boven, in de hoge mannezael weren,
brocht hi'j de laans vot en zette die tegen een grote staonder
in een gladpollitoerde sperestanderd, waor ok aandere,
een protte van de moedige Odysseus jommes, stonnen, mar heur
leidde hi'j naor een aarmstoel en leut heur zitten, mooi, keunstig versierd
135 linnen onder heur uutspreided; en onderan was een baankien veur heur bienen.
Veur himzels scheuf hi'j een mooie leunstoel an, uut de buurt van de aanderen,
de vri'jers, zodat bi'j zien gaaste, prikkeld deur heur kebaol,
de eetlust niet vergaon zol, vanwegens hi'j verzeild raekt was tussen onfesoen,
en om him te vraogen naor zien verdwenen vader.
140 Een dienstmaegien brocht waswaeter en geut et uut in een kanne,
een mooie, van goold, boven een zulveren waskoeme,
om heur hanen te wasken; en ze zette een gladschaefde taofel henne.
Een weerdige huushooldster brocht eten en zette et veur him henne,
en ok lekkers in overdaod kwam d'r bi'j, mit wille om de veurraod;
en een veursnieder nam hoolten bodden mit alderlei vleis
en zette die d'r bi'j, en hi'j zette goolden bekers veur heur daele,
en een schinker kwam iederkeer naor heur toe en schonk wien in.
1,144-168: De gedregings van de vri'jers
150 Ok bi'j heur geuten knechten waeter over heur hanen,
en maegden zetten eten in schaolen veur heur henne,
en jonges deden mingvatten tot de raand toe vol mit wien.
En ze steuken heur hanen uut naor de veur heur staonde eteri'je.
Mar doe ze in de zae weren van draank en van eten,
155 de vri'jers, verlangden zi'j naor aandere zaeken:
zingen en daansen, die et feestmaol begeleiden.
Doe gaf een knecht een prachtige citer in hanen
van Femios, die onder dwang perbeerde om te speulen veur de vri'jers.
En die sleug de snaoren an en zette een mooi gezang in.
160 Mar Telemachos beug him naor Athene mit de heldere ogen,
om de aanderen niks heuren te laoten en zee tegen heur:
"Beste gaaste, neme mi'j mar niet kwaolik wa'k je zeggen gao;
zi'j vernuveren heur hiermit, citerspeulen en zingen,
makkelik genoeg, want straffeloos eten zi'j de bezittings van een aander op,
165 van een man, die zien bleke bonken lichtkaans liggen te rotten in de regen
op et laand, of de golven rulen ze vot in de zee.
As zi'j die toch es naor Ithaka weerommebrengen zollen, dan
zol iederiene wel vuriger longeren om goed lopen te kunnen
in stee van riek te wezen an goold en kleraosie.
Mar now is dan zo in een droeve dood wegraekt, en veur oons
blift gien troost over, alderdeegst niet as iene van de meensken op eerde
zegt dat hi'j weerommekommen zal; nee, zien dag van beholen weerommekomst gong verleuren.
1,169-251: Telemachos an de praot mit Mentes
175 Mar kom, zegge mi'j now dit es naor waorhied:
Wie bin jow en van wat vader bin ie? Waor ligt jow laand en wonen je oolden?
En op wat veur schip bin jow hier kommen? Waoromme brochten
de schippers jow naor Ithaka? Wie zeden zi'j dat ze weren?
Want ik daenk toch niet dat jow lopende hier kommen binnen.
Zegge mi'j ok dit naor waorhied, want dat wi'k weten,
as jow hier veur et eerst kommen of altemet ok bi'j mien vader
180 te gaaste weren, want een protte manvolk kwam naor oons huus,
aanderen, wiels hi'j toch ok een hieleboel opzocht."
En de godin, Athene mit de heldere ogen zee doe tegen him:
"Dat za'k je dan naor alle waorhied zeggen.
Mentes, zeune van de schraandere Anchialos, mag ik mi'j numen
185 en ik heers over de van roeien holende Tafiërs.
Mar now bin ik dan mit mien schip en mien manluden hier laanded
verend over de wienkleurige zee naor meensken mit vremde taelen,
naor Temesa om broons op te haelen, en ok brocht ik glimmend iezer.
Now ligt mien schip hier an laand, veer buten de stad
190 in de haven Rheitron, an de voete van de bosrieke Neďon.
En wi'j beroemen oons d'r op om mekeers gaastvrunden van vaderskaante te wezen
van ooldsher: gao dat mar naovraogen an je pake,
de edele Laertes, van wie de meensken zeggen dat hi'j niet weer naor de stad komt,
mar veer vot op et laand de kwaolen van de oolderdom dreegt
195 mit een oolde dienstmaegd, die him zien eten en draank veur zet,
as zien ledemaoten him even in de steek laoten,
as hi'j tegen de schieve kaante van de droevetuun op zeult...
Mar now bin ik dan kommen omreden ze zeggen dat hi'j weer in 't laand is,
jow vader; mar kennelik hinderen de goden him op zien tocht.
200 Want waor ok op de wereld, is de straolende Odysseus niet wegraekt,
mar hi'j wodt vast, nog levend, vaasteholen op de grote zee
op een ommeklotst eilaand, en grif hebben kwaoie manlu him in de macht,
willen die him, tegen zien wil vaasteholen.
Mar now za'k je een veurspelling doen, zoas de onstarfeliken
205 mi'j dat ingeven en ik miene ok dat et uut kommen zal,
ok al bin 'k gien waorzegger en ken ik de voegeltekens niet goed.
Niet lange meer zal hi'j veer van zien vaderlaand vot wezen,
alderdeegst niet as iezeren banen him in de kettens holen;
Hi'j zal wel bedaenken hoe hi'j weerommekommen kan, want hi'j vient wel wat uut.
210 Mar kom, zegge mi'j dit now ok naor waorhied, zoas ik et vraoge,
aj', zo groot al, warkelik een zeune binnen van Odysseus;
want ie lieken sprekend van gezichte en je mooie ogen,
op him, we gongen ommes vaeke mit mekeer omme,
veurdat hi'j de zee op veerde naor Troje, waor ok de aandere
215 alderbeste Grieken henne trokken op heur holle schippen;
sund doe zag ik Odysseus niet weer en hi'j mij ok niet".
Doe gaf de verstaandige Telemachos him dit as bescheid:
"Dit zal ik jow dan, mien gaaste, es hiel krek uutstokken.
Moeke zegt da'k van him bin, mar ik, ik hebbe daor gien weet van,
220 nog gieniene is ommes uut himzels aachter zien ofkomst kommen.
Was ik toch mar de zeune van een gelokkigen iene,
van een man die hiel oold wodde in bezit van wat hi'j kreeg.
Mar now wodde hi'j de ongelokkigste van de starvelingen,
hi'j, van wie ik de zeune hiet, dat vraogen jow mi'j ommes".
225 Mar doe zee dan de godin Athene mit de heldere ogen weer:
"Grif niet maekten de goden je geslacht roemloos in de toekomst,
now Penelope jow as zien zeune kregen het.
Mar kom, vertelle mi'j dit es en zegge et naor waarheid:
wat is dit veur eteri'je, en wat een zotien? Wat moej' now hiermit?
230 Is dit een feestmaol of een brulloft? Et liekt niet op een groot feest;
zo onfesoenlik en bertaol lieken ze mi'j toe, al dat volk hier in huus
zo te schraansen. Een gewoon meenske die hier bi'j toeval daele kommen zol,
zol him vernederd vulen bi'j et zien van zovule misdregings".
Doe gaf de verstaandige Telemachos heur as bescheid:
235 "Gaastvrund, et was bedoeld dat dit huus iens riek en groots was,
- hier vraogen jow ommes naor en willen daor meer van weten -
zolange die man nog in et laand was;
mar now bedochten de goden, mit kwaod in de zin, kennelik aanders,
daor zi'j him spoorloos verdwienen leuten, meer as wie ok
240 zol ik ommes niet zoe'n smatte vulen, alderdeegst niet as hi'j wegraekt was,
mar dan tussen zien manluden sneuveld in et laand van Troje,
of in de aarms van zien dierberen, naodat hi'j de oorlog overleefd hadde.
Dan zollen veur him de gezaemelike Grieken een graf bouwd hebben,
en zol hi'j veur zien zeune grote roem verdiend hebben veur de toekomst.
245 Mar now sleepten de Harpijen him roemloos mit;
en vot is hi'j, spoorloos, mi'j lat hi'j hatzeerte nao.
En niet alliend om him klaeg ik en zocht ik,
want now bezorgden de goden mi'j ok nog aandere tamtaosie:
alle veurnaemen, ommes, die op de eilanen macht hebben,
251 op Doulichion en Same en et bosrieke Zakynthos,
en alleman die wat te betekenen het op et rotsachtige Ithaka,
willen allemaole mit mien moeke trouwen, en mien bezit verdistreweren.
Zi'j wist an de iene kaante zoe'n verwarpelik huwelik niet of, mar kan d'r toch
ok gien aende an maeken. En ze vreten al wat ik hebbe om te leven
feestende op. Bi'jkotten zullen ze mi'jzels ok nog opvreten...".
1,252-323: Athene geft Telemachos raod
255 Doe zee Pallas, koegels wodden, tegen Athene:
"O tamtaosie, wat mis ie Odysseus toch slim, now hi'j vot is,
hi'j zol die vri'jers wel es even anpakken.
Ach deuk hi'j now es op in de veurtuun van zien huus
260 en ston hi'j hier es mit zien helm en schilde en zien twie speren,
krek zo ik him veur et eerste zag
wiels hi'j in oons huus zat te drinken en him vermaekte,
vanuut Efyres op pad bi'j Ilos, de zeune van Mermeros -
want ok daor gong Odysseus op zien snelle schip henne
265 op zuuk naor dodelik venien om, as hi'j et hadde, daor
zien broonspunte pielken mit in te smeren; mar hi'j gaf et him niet,
want hi'j bewonderde de iewige goden,
mar mien vader gaf et him, want hi'j hul gloepend van him -
moch Odysseus toch zo teveurschien kommen tussen de vri'jers;
270 iederiene zol wel vlot an zien aende kommen en een bittere brulloft vieren!
Mar, warkelik, dat ligt besleuten in de schoot van de goden,
as hi'j weerommekommen zal en him wreken zal, of ok niet,
hier in zien peleis; mar jow vieter ik an om te bedaenken,
hoe ie de vri'jers uut je huus votjaegen zullen.
275 Mar kom, luuster now en neme mien woorden goed in je op;
roepe morgen de dappere Grieken op veur een vergeerdering,
en laot iederiene je besluut weten, de goden zullen je getugen wezen,
zegge dat de vri'jers utenneer gaon moeten naor heur eigen huus,
en, wat je moeke angaot, as zi'j graeg weer trouwen wil,
280 laot heur dan weerommegaon naor et huus van heur slim rieke vader;
die zullen daor de trouweri'je regelen en de bruidsgeschinken bepaolen,
een hiele protte, zovule as et past mit te geven an een dierbere dochter.
Mar jowzels za'k een deugdelike raod geven, aj' naor mi'j luusteren:
rust een schip uut, et beste dat d'r is, mit twintig roeiers,
285 en gao d'r op uut om infermaosie in te winnen over je vader die al zo lange vot is.
in de hope dat iene van de starvelingen je wat over him vertellen kan, of daj'
een teken kriegen van Zeus, die toch et meerst bericht brengt veur de meensken.
Gao eerst naor Pylos en ondervraog de nobele Nestor,
en gao vandaor naor Sparta, naor de blonde Menelaos:
290 die gong toch as laeste van de Grieken in een broonzen boverklied weeromme.
Aj' now een levensteken vernemen over je vader en hopen op zien weerommekommen,
dan zuj' et warkelik nog wel een jaor uutholen, hoe zwaor et je ok vaalt,
mar aj' zien dood vernemen zullen en zien verscheiden,
gao dan weeromme naor je dierbere vaderlaand,
295 zette dan een grafteken veur him daele en geef daor giften veur doden bi'j,
een hiele protte, zoas et past, en huwelik je moeke uut an een man.
En aj' dat now klaorkregen en daon hebben,
overweeg dan grondig bi'j jezels,
hoej' de vri'jers in je peleis uutroeien zullen,
300 mit een list of mit eupenlik geweld, want ie hoeven je
gien doedel te tonen, zo jong bi'j' toch ok al niet meer.
Hej' niet heurd wat een rippetaosie de nobele Orestes kreeg
bi'j alle meensken, doe hi'j de moordener van zien vader ommebrocht,
de arglistige Aigisthos, omreden die zien bekende vader van kaant maekte?
305 Ok ieje, mien beste, wees dapper, want ik zie daj' knap en kaant binnen,
om een goeie rippetaosie te kriegen, ok onder et naogeslaacht.
Mar ik gao now weer weeromme naor mien snelle schip
en mien manluden, die vast mit ongeduld op me waachten;
mar neem ie mien woorden goed in je op en daenke an mien raod".
310 Doe gaf de verstaandige Telemachos him as bescheid:
"Gaastvrund, warkelik, ik zegge dit mit vrundelike bedoelings,
as een vader tegen zien zeune, en gienertied za'k dat vergeten.
Mar kom, blieve nog wat, ok al hej' haost,
zodaj' een bad nemen kunnen en je naor hattelust te goed doen
315 en dan mit een geschink naor je schip gaon, mit vertrouwen in 't hatte,
een kostber, gloepend mooi kedo, dat veur jow een kleinood wezen zal
van mien kaante, zoas kammeraoden heur gaastvrunden gewoon binnen te geven".
Mar hi'j zee doe tegen de Athene, godin mit de heldere ogen:
Hool mi'j now niet langer op, want ik moet warkelik gaon.
320 Geef dat geschink, wat je hatte je ingeft om mi'j te geven,
op mien weerommereize, dan neem ik et mit naor huus,
en zorge daj' wat moois uutzuken! Ik zal jow wat geven dat de ruil weerd is".
Nao disse woorden verdween Athene mit de heldere ogen,
en as een voegel vleug ze vot deur de schostien; mar bi'j him hadde ze
moed en durf inbrocht, en ze dee him daenken an zien vader,
meer nog as eerst, en doe hi'j him dit realiseerde, nam de veralderaosie
bezit van him; hi'j begon te vermoeden dat et hier om een god gong...
1,324-444: Konfrontaosie tussen Telemachos en de vri'jers
330 - En drekt gong de godgeliekese man of op de vri'jers.
D'r zong een wiedberoemde zanger veur heur, en ze zatten stillegies
te luusteren. Hi'j bezong de weerommekomst van de Grieken,
die bedroefde, zoas Pallas Athene die heur vanuut Troje toebedield hadde.
Mar vanof boven heurde de dochter van Ikarios
et heerlike gezang, de slim verstaandige Penelope;
en zi'j kwam de hoge trappe daele vanuut heur kaemer,
335 niet alliend, want twie dienstmaegies kwammen mit heur.
Doe, de mooie vrouw bi'j de vri'jers kwam,
bleef ze dan staon naost de deurpost van de stevig bouwde zael,
en veur heur wangen hul ze een glaanzende sluier
en an weerskaanten gong een zorgzem dienstmaegien bi'j heur staon.
340 En mit traonen in de ogen zee zi'j doe tegen de goddelike zanger:
"Femios, ie kennen toch wel een protte aandere vassies die meensken betoveren,
daoden van meensken en goden, zoas zangers die plegen op te hemmelen;
zinge daor wat van veur heur, zeten in heur midden, en laoten zi'j
in stilte wien drinken; mar hool op mit dat lied,
345 dat smattelike, dat mi'j altied et hatte in de bost boonsen lat,
mi'j trof ommes et meerst een piene die mar niet slit.
Want een man as zodaonig mis ik, mit de hieltied de heugenschop,
mien man, die zien roem rondomme in Griekenland wiedbekend is".
Mar zi'j zee doe tegen de verstaandige Telemachos:
350 "Moekelief, waoromme keur ie toch of dat disse gedienstige zanger
veur verstri'jinge zorgt zoas zien geest et him ingeft? Niet de zangers
bin toch de schuldigen, mar Zeus, donkt mi'j, zit hier aachter,
die geft an ieder van de broodetende meensken, wat hi'j wil.
Mar him treft gien blaom dat hi'j et ongelok van de Grieken bezingt,
355 want vassies juichen de meensken et meerst toe
dat de luusterers as et meerst aktueel in de oren klinkt.
Mar bi'j jow moe'n et hatte en gemoed d'r in berusten om et te heuren:
niet Odysseus alliend ommes verleur de dag van de weerommekomst
in et Trojaanse, mar ok een protte aandere helden kwammen omme.
360 Nee, gao naor jow kaemer en hool je bi'j je eigen wark,
et weefgetouw en et spinrokken, en drege jow dienstmaegies op om
heur wark te doen; mar et woord moet de manluden angaon,
iederiene, mar mi'j et meerst, want ik hebbe et hier in huus veur et zeggen".
Now was zi'j al weer veraldereerd, vot naor heur kaemer,
365 Want de uutbraander van heur zeune hadde ze goed mitkregen.
En in heur kaemer, boven, ankommen mit heur dienstmaegies
goelde ze klaegende om heur man Odysseus, tegen Athene mit de heldere
een weldaodige slaop op heur oogleden legde.
- Mar de vri'jers maekten kebaol in et schaadrieke peleis
370 want bi'j alleman nam de verlangst toe om bi'j heur op bedde te liggen.
Mar onder heur begon de verstaandige Telemachos te praoten:
"Overmoedige, eigenwieze jaegers op mien moeke,
lao'we now mit plezier eten, hool op mit raozen,
want et is toch prachtig, om te luusteren naor zoe'n zanger
375 as disse hiere, de goden geliek in stemgeluud.
Mar lao'we in de morgen allemaole naor de vergeerdering gaon,
zodat ik jim zonder omhael mien miening dudelik maeke,
om mien huus te verlaoten: gao jim mar es argens aanders te buten,
jim eigen bezittings opetend, omstebeurten bi'j d' ien en de aandere.
380 Mar as jim dit beter en lekkerder donkt:
van iene man veur niks et bezit d'r mar deur te jaegen,
brasse dan mar deur; mar ik gao de iewige goden om hulpe vraogen,
om te kieken as Zeus altemet vergelling geft;
Ongewreuken zuj'm dan wel verdistreweren hier in huus".
385 "Dat zee hi'j, en ze zetten de tanen in de lippen,
en verwonderden heur over Telemachos, dat hi'j zo onverschrokken praotte.
En doe zee Antinoos dan, de zeune van Eupeithes:
"Telemachos, werachtig, de goden zels leren je grif
een hoge toon an te slaon en onverschrokken te praoten;
390 hopelik zal Kronos zien zeune jow niet keuning maeken op et eilaand Ithaka,
wat toch eins deur je ofkomst jow arfgoed is".
Mar doe gaf de verstaandige Telemachos him weer as bescheid:
"Antinoos, ie zullen wel raekt wezen om wat ik zeggen gao,
mar ik zal et toch kriegen willen, as Zeus et me gunt.
395 Daenke ie seins dat dit et slechtste bi'j de meensken is?
Now, keuning wezen is zo gek nog niet; al gauw is zien huus
ien en al pracht en zels staot hi'j hoger in ere.
Mar, werachtig, d'r bin ok een protte aandere vosten onder de Grieken
op Ithaka mit de zee rondomme, jonge en oolde, van heur zal wel iene
400 dit kriegen, as de grote Odysseus wegraekt is;
mar ik zal in ieder geval de baos wezen over oons huus
en de knechten, die de grote Odysseus veur mi'j buitmaekt het".
Van zien kaante gaf Eurumachos, Polybos zien zeune him as bescheid:
Telemachos, warkelik, dat ligt toch in de schoot van de goden verburgen,
405 wie d'r op Ithaka, ommeklotst deur de zee, keuning over de Grieken wezen zal,
mar ie meugen zels je bezittings holen en baos wezen in eigen huus.
Et is niet te hopen dat d'r iene kommen zal die jow, tegen je wil, mit geweld
je van je bezit beroven zal, zolange Ithaka nog bewoond wodt.
Mar ik wil jow, beste jonge, vraogen over die gaaste,
410 waor kwam die man weg, en uut wat laand beweert hi'j
ofkomstig te wezen, waor ligt zien komof en vaderlaand?
Brocht hi'j een bosschop over je vader, dat die op komst is,
of kwam hi'j hier veur een persoonlike angelegenhied?
wat was hi'j opiens vlogge vot, zonder nog een naodere kennismaeking
415 of te waachten; van buten of leek hi'j toch niet van lege komof".
en doe zee de verstaandige Telemachos tegen him:
"Eurumachos, wissezeker gong de thuuskomst van mien vader verleuren;
en geleuve ik nog niet langer een bosschop, waor die ok wegkomt,
en trekke ik mi'j gien veurspelling an, zoas mien moeke ontfusselt
420 an een waorzegger die ze naor et peleis kommen leut.
Nee, die man is een gaastvrund van mien vader uut Tafos,
Mentes, zeune van de schraandere Angialos, beweert hi'j te wezen,
hi'j heerst over de van roeien holende Tafiërs".
Dat zee Telemachos, hoewel hi'j wus dat et een onstarfelike godinne was.
425 En ze gongen weer weeromme naor et daansen en de aorige zang
en vermaekten heur, en ze waachtten de komst van et twielochten of.
En tiedens heur vermaek vul de donkere aovend in;
doe gongen ze dan slaopen, iederiene in een eigen kaemer.
Mar Telemachos gong daor naor bedde, waor zien slaopkaemer, hoge,
430 bouwd was op een rondom beschut plak in de prachtige tuun,
daor gong hi'j henne, wiels hi'j mit een protte in zien geest omme leup.
En as begeleidinge dreug hi'j flakkerende flakkels veur him
de zorgzame Eurykleia, dochter van Oops, de zeune van Peisenor,
die Laertes iens kocht hadde uut zien vermogen
435 doe zi'j nog jong was, en hi'j een pries van twintig koenen gaf,
en hi'j eerde heur as zorgzem ziedzulver in zien peleis,
mar gienertied vri'jde hi'j mit heur, want hi'j gong de argernis van zien vrouw uut de weg;
zi'j dreug dan ok veur him de branende fakkels, en et meerst van alle dienstmaegies
was zi'j op him steld en ze voerde him doe hi'j nog klein was.
440 Hi'j dee de deuren eupen van zien stevig bouwde kaemer
en gong op et bedde zitten, trok zien zaachte boverklied uut
en gaf die in hanen van de verstaandige oolde vrouw.
Zi'j voolde et op, nao et eerst gladstreken te hebben,
en hong et op an een hoolten penne naost et bedde mit de gatten
en doe gong ze vot uut zien kaemer, de deure trok ze an een haoke van zulver
dichte, en ze trok de grundel d'r veur mit een riempien.
Daor lag hi'j de hiele naacht, bedekt deur een wollen deken
en overeide in zien geest de tocht die Athene him uutstokt hadde.
*
Boek 2
2,1-81: Telemachos in vergeerdering
5 Doe now et vroeggeboren, rozevingerige Morgenlochten anbreuk,
kwam de zeune van Odysseus van zien bedde of in de bienen
en struupte de kleren an, en om zien schoolder hong hi'j zien scharpe zweerd;
an zien glaanzende voeten bun hi'j zien mooie sandalen,
en gong doe zien kaemer uut, een god geliekese om te zien.
10 Vlogge gaf hi'j de herauten mit heur heldere stemme kommedaosie om
de langhaorige Grieken op te roepen veur een vergeerdering.
En zi'j reupen et rond en al vlogge verzaemelde et volk him.
En doe zi'j allemaole bi'jenneer weren,
gong hi'j op pad, - in zien haand hul hi'j een broonzen laans, -
15 niet alliend, zien twie snelle honnen gongen mit him mit.
En Athene geut goddelike antrekkelikhied over him uut;
alle manluden keken mit ontzag naor him zoas hi'j daor an kwam;
en hi'j gong zitten in de zetel van zien vader, de ooldsten schikten in.
En onder heur nam doe de edele Aigyptos et woord,
20 die kroem leup deur zien oolderdom mar slim wies was.
Zien zeune gong now tegere mit de godgeliekese Odysseus
op de holle schippen naor Troje, beroemd om zien peerden,
de laansvechter Antifos; mar de woeste Kykloop bereiddede
in zien gewulfde grot him as laeste veur op zien maoltied.
25 Nog drie aandere zeunen hadde Aigyptos, iene heurde bi'j de vrijers,
Eurynomos; de twie aanderen beheerden et vaderlik laandgoed.
Toch kon hi'j die iene niet vergeten, jammerend en treurend.
Mit traonen in de ogen om him nam hi'j et woord midden tussen heur in:
"Luuster naor mi'j, Ithakezen, wat ik zeggen gao,
30 gienertied vun d'r een vergeerdering van oons plak, ok gien bi'jienkomst
sund de straolende Odysseus votgong op de holle schippen.
Mar wie het disse vergeerdering belegd? Waoromme hadde iene
van et jongvolk, volwassenen of oolderen daor zoe'n verlet van?
Vernam hi'j seins wat ni'js van et leger, dat et d'r an komt,
35 waor hi'j oons naoder infermaosie over geven wil, as hi'j et al eerder vernam?
of wil hi'j wat aanders van algemien belang zeggen of bepraoten?
Hi'j liekt mi'j goed toe, zegend. Mag Zeus him
de veurspoed brengen, die hi'j in gedaachten veur him zicht".
Zo praotte hi'j, en de zeune van Odysseus hadde wille over die uutspraoke,
40 mar hi'j bleef niet lange meer bleef, want hi'j wol him graeg uutspreken,
en hi'j gong midden in de bi'jienkomst staon en de heraut Peisenor,
een man mit onderviening, gaf him de rieksstaf in de haand.
Eerst richtte hi'j him tot de oolde man en zee tegen him:
"Man van anzien, die man is niet veer meer vot, daolik zuj' dat zels weten,
45 ík reup et volk bi'jenneer, want ik wodde arg kweld.
Nee, ik vernam gien tiedinge over de komst van et leger,
die ik jim berichten kunnen zol, a'k et eerder zels al verneumen hadde,
en ok niks aanders van algemien belang he'k te mellen of te bepraoten,
alliend mien eigen nood, dat een ramp jommes over mien huus kwam,
50 twienerlei: eerstens verleur ik mien respektaobele vader, die iens
over jim hier de keuning was en as een vader zo vrundelik;
mar now ok nog een grotere ramp die al vlogge mien hiele huus verdistreweren zal,
hielemaole naor de barrebiesies helpen, en mien onderhoold hielendal teniet doen zal.
Vri'jers dringen heur tegen heur weens op an mien moeke,
55 de zeunen van diegenen die hier de anzienliksten binnen;
die schrikken d'r veur weeromme om naor et huus van heur vader
Ikarios te gaon, zodat hi'jzels zien dochter uuthuweliken kan
en geven an wie hi'j dat wil en an wie bi'j heur in de smaek vaalt.
Mar zi'j kommen iedere dag naor oons huus en
60 slaachten dan koenen, schaopen en vette geiten,
feestmaolen richten ze an en slempen spraankelende wien,
spilziek: et raekt al zo goed as op. D'r is jommes gieniene
zoas Odysseus - om disse vluuk van oons huus of te weren.
Wi'j bin now niet in staot tot verdediging, alderdeegst ok naotied
65 zuwwe te zwak blieken en onerveren in ofweer.
Mar grif zol ik van mi'j ofslaon a'k dat goed kon,
want niet bin die daoden nog dregelik en et is niet mooi meer
zoas mien huus tot iene hope puun wodt. Ok jowzels moe'n him argeren
en je schaemen veur aanderen, meensken die hier in de streek
70 om oons henne wonen; wees op zien minst bange veur de argernis van de goden,
dat die, veraldereerd over die wandaoden, de straf op jim verhaelen.
Ik smeke jim bi'j de Olympiër Zeus en ok bi'j Themis,
die de vergeerderings van de manluden an 't aende brengen en beleggen:
hool op, vrunden, en laot mi'j alliend in mien smattelik verdriet
75 verkommeren, of et moet al wezen dat mien respektaobele vader Odysseus
de mit goeie scheenweren Achaiers kwaodgezind onrecht andee,
waorveur dan ok jim kwaodgezindhied mi'j veur straf min behaandelen,
deur heur an te hissen. Veur mi'j zol et dan beter wezen
dat jim mien bezittings en mien vee opmaekten.
80 Want as jim dat opeten zollen, dan zol d'r wel vlogge een ofrekening kommen:
wi'j zollen dan zo lange rondomme in de stad andringen
op et betaelen mit centen, tot alles voldaon was.
Mar now vervul ie mien hatte mit ongeneeslike smatten".
Zo zee hi'j in zien lelkens en zaaide hi'j de rieksstaf op 'e grond,
2,82 - 128: Antinoös beschuldigt Penelope
85 Doe bleven iederiene stille en gieniene durfde
Telemachos mit hadde woorden bescheid te geven.
Alliend Antinoös zee disse woorden tegen him:
"Onverdreeglike Telemachos, even kalman hčn, wat is dit
90 veur kwaodsprekeri'je, waor ie oons mit te schaande maeken; ie willen oons grif bekladden.
Ie leggen de kandidaoten van de Grieken niks in de weg, nee,
dat dot jow moeke, die stiems heur gaank gaot neffens een eigen agenda;
want d'r bin now al drie jaor veurbi'j, en al gauw zullen et d'r viere wezen,
sund zi'j de gek het mit de gevulens van de Grieken.
95 Ze hoolt alleman an et lijntien en iederiene ofzunderlik spiegelt ze wat veur,
mit hoopgevende faobelties, mar in feite wil ze een hiel aandere kaante op.
Zo brudede zi'j in heur hasses dit dwasse plannegien uut:
ze zette een groot weefsel op in heur huus, en zi'j mar weven!
Wat uutgezocht en buten alle maote, en oons hul ze veur:
100 "Mannen, kandidaoten naor mi'j, now de edele Odysseus wegraekt bliekt,
bedwinge jim verlangst naor een huwelik mit mi'j tot ik disse kleraosie
klaor hebbe en ik niet ommenocht mien schering opzet hebbe,
een liekklied veur de gevierde Laërtes, veur as et spiekerhad
lot van de smartelijke dood him aachterhaelt,
105 zodat gieniene hier van de Grieksen anstoot an mi'j nemt,
as hi'j die zovule verwurven het, zonder doodsklied hier henneligt".
Dat weren heur woorden en oons stoere hatte leut him overhaelen.
Vanof doe weefde ze overdag altied an een groot weefsel,
mar naachs haelde ze et ok weer uut, bi'j et locht van fakkels.
110 Zo misleidde ze de Grieken mit bedriegelik praot;
mar doe et vierde jaor anbreuken was en de meitied weer kwam,
doe vertelde iene van de vrouwluden, die goed op de hoogte was, et
en inderdaod betrapten wi'j heur bi'j et uuthaelen van et prachtige weefsel.
Zo kwam et dat zi'j et tegen heur zin onder dwang ofmaeken mos.
115 Mar jow geven wi'j kandidaoten as bescheid, kneupe dat
goed in je oren, en laoten alle Grieken et weten:
stuur je moeke weeromme naor heur huus en vieter heur an om te trouwen
mit him die heur vader uutköst en die zi'jzels ok weensket.
Mar owee as ze nog lange de zeunen van de Grieken dwasboomt,
120 heur zinnen zettende op dat waor Athene heur bi'j uutstek in begiftigt:
in staot te wezen tot prachtige warkstokken en edele gedaachten
en listen, zoas wi'j nog niet eerder heurden, ok niet van vroeger,
van Griekse vrouwluden mit mooie vlechten die eertieds leefden,
een Tyro en een Alkmene en Mukene mit heur mooie keuningskroon,
125 gieniene van heur was zo listig as Penelope;
mar zi'j bruukte heur gaove op ongepaste meniere.
Zo zullen ze zo lange jow eten en bezit opmaeken blieven,
zolange as ze dat aord het, die de goden
now an heur toestaon: een protte roem zal ze heurzels anmeten,
mar alliend veur je verlös van een protte riekdom.
En wi'j zullen niet eerder weerommegaon naor oons laandgoed of argens aanders
veurdat zi'j een huwelik slöt mit wie van de Grieken zi'j wil".
2,129 - 207: De reaktie van Telemachos. Een veurteken.
130 - Doe zee de beleefde Telemachos tegen him:
"Antinoös, et is onmeugelik om heur die mi'j kreeg en grootbrocht
135 tegen heur zin in uut huus te verdrieven, now mien vader veer vot is,
levend of dood. En een ramp is et dat ik een protte kompesaosie geven moet
an Ikarios, as ikzels uut eigen beweginge mien moeke weerommestuur.
Want van de kaante van heur vader moe'k et bezoeren en een godhied
zal dat nog slimmer maeken, as mien moeke de lelkens van de wraokgodinne
140 opropt, as zi'j et huus verlaoten gaot. Ok van de kaante van de meensken
za'k te schaande staon: nee, zoe'n advies komt gienertied over mien lippen.
Mar aj'm nog een hiel klein betien respekt opbrengen kunnen,
verlaot dan mien huus en hole jim schraansperti'jen argens aanders
jim eigen vermogen opetend, omstebeurten bi'j de iene en dan de aandere.
145 Mar aj'm dit geunstiger en beter donkt:
van iene man veur niks et bezit d'r mar deur te jaegen,
brasse dan mar deur; mar ik gao de iewige goden te hulpe roepen,
om te kieken as Zeus lichtkaans vergelling geft;
Ongewreuken zullen jim dan wel versmoren in mien huis".
150 Zo zee Telemachos, en veur him stuurde Zeus een twietal aorends
hoge van de toppe van een barg daele in een gliervlocht.
En een poos vleugen ze deur op de aosem van de wiend,
dichte bi'j mekeer, belaanserende op heur vleugels,
mar doe ze et midden van de luudruchtige bi'jienkomst beriekten,
155 dri'jden ze rond en klapwiekten mit heur machtige vlarken,
en keken ze omlegens op de heufden van iederiene mit verdarf in heur ogen,
en ze reten heur de wangen en nekken rondomme mit de klauwen eupen
en vleugen naor rechts tussen de huzen deur van de stad.
En doe ze heur mit eigen ogen zaggen, wodden ze stille vanwegens de voegels,
160 en ze vreugen heur of wat d'r ston te gebeuren.
Onder heur nam Halitherses et woord, de edele oolde man,
Mastor zien zeune, die boven zien tiedgenoten uutstak
in kennis van tekens van voegels en die passend uut te stokken;
hi'j nam, heur goedgeunstig, et woord in de vergeerdering en zee:
165 "Heur, Ithakezen, van mi'j wat ik te zeggen hebbe:
en ik zegge dit mit naeme tegen de vri'jers:
want een groot leed komt op heur af: niet lange zal Odysseus ommes nog
veer van zien dierberen vot blieven; hi'j is al wel in de buurt
en beraomt dood en verdarf veur iederiene die hier anwezig is;
170 een ramp zal hi'j betekenen ok veur een protte aanderen van oons,
die et van veer zichbere Ithaka bewonen. Mar lao'ww vule eerder
overleg hebben om et tegen te holen. En zíj moe'n opholen,
want dat is in ieder geval et beste veur heur.
Ik dude waorlik niet zonder ervering, mar mit kennis van zaeken,
175 want ok, donkt mi'j, is him alles overkommen,
zoas ik et him veurzee, doe de Grieken mit een schip naor Troje toe gongen,
en de listige Odysseus mit heur mitgong. Ik zee him jommes
dat hi'j, nao een protte tamtaosie leden te hebben en nao verlös van al zien manluden,
onherkend deur iederiene, eerst in et twintigste jaor
180 thuus kommen zol: dat alles zit d'r now an te kommen".
Eurymachos, zeune van Polybos, gaf doe as bescheid:
"Kom, oolde, gao mar naor huus en beweer je veurspelkeunsten
veur je kiender, zodat die in de toekomst gien kwaodens overkomt;
aorig beter as jow gao ik die tekens now duden:
185 et wemelt van de voegels in de straolende zunne,
mar niet allemaole hebben ze betekenisse. Nee, Odysseus kwam omme
in Verwegistan, zoas ok ieje mit him ommekommen meugd hadde.
Dan zoj' niet zovule godsspraoken uutkraomen,
en Telemachos, die toch al zo lelk dot, nog opjutten,
190 in de hope dat hi'j jow huus een geschink geven zal.
Mar ik zal je ronduut zeggen zoas et ok gaon zal,
as ie as een man mit ervering een joongien bepraoten
en anzetten tot kwaoie prietpraot,
dan zal et veureerst veur himzels onplezieriger wodden,
195 en zal hi'j hieromme hielemaole niks meer uutvoeren kunnen,
en jow, oolde, zuwwe pakken zodat et je nog laank
heugenzal : ie zullen op de blaoren zitten moe'n.
Persoonlik raode ik Telemachos eupenlik nog es an om
zien moeke d'r toe te pressen om naor et huus van heur vader weeromme te gaon.
200 zi'j zullen heur huwelik veur mekeer maeken en een bruidschat klaor maeken
een hiele grote, zoas et past om mit te geven an een dierbere dochter.
Want ik daenke niet dat de zeunen van de Grieken heur gehate vri'jeri'je
staeken zullen, want wi'j bin waorlik veur gieniene bange,
en al hielemaole niet veur Telemachos, al het hi'j nog zovule praoties,
205 ok oraokels kun oons niks schelen, zoas ie, oolde,
die loos en leeg rondstri'jt en waordeur ie nog meer mit de nekke ankeken wodden.
Vermogens wodden straffeloos verbrast en genoegdoening, ho mar,
zolange mevrouw de Achaiers veur de gek hoolt
over heur huwelik en wi'j dag in dag uut mar in ofwaachting
oons uutsloven om heur deugdzemhied, zonder naor aandere vrouwluden
omme te kieken, die een ieder van oons krek zo goed past om te trouwen".
2,208 - 259: Telemachos vragt om een schip. Ofloop van de vergeerdering.
210 En as bescheid zee de beleefde Telemachos weer:
"Eurymachos en alle aandere grootse vri'jers,
dat verzuuk doe ik jim niet meer en ik hebbe et d'r ok niet meer over,
215 want dat weten te langelaeste de goden en alle Grieken now wel.
Mar wat anders: geve mi'j een rap schip mit twintig man an boord,
die mi'j henne en weeromme veerden kunnen.
Want ik gao naor Sparta en et zaanderige Pylos
om infermaosie over mien vader die al zo lange vot is;
220 altemet dat 'een starveling mi'j wat vertellen kan,
of dat ik aanders van Zeus zien kaante een stemme opvang,
die de meensken et meerst dudelik bericht brengt;
en a'k een levensteken verneem van mien vader en zien weerommekommen,
wisse, dan za'k et nog wel een jaor uutholen, ok al he'k et dan muuilik;
mar a'k verneem van zien dood en dat hi'j niet meer in leven is,
225 dan kom ik weer weeromme naor mien vaderlaand
en richt ik een grafteken veur him op en breng d'r grafgeschinken henne,
een hiele protte, zoas et past, en mien moeder za'k dan uuthuweliken".
Nao disse woorden gong hi'j weer zitten, mar in de vergeerdering
kwam Mentor in de bienen, een vrund van de geliefde Odysseus,
230 en an die vertrouwde hi'j bi'j zien votgaon zien hiele huus toe,
en hi'j volgde de adviezen van zien vader en beheerde alles goed;
die dan ok nam, heur goedgeunstig, et woord in de vergeerdering en zee:
"Heur es even hier Ithakezen, wat ik jim te zeggen hebbe:
laot een scepterdregende keuning mar niet meer edelmoedig
235 en vrundelik wezen mar altied gremietig en een tiran;
kiek mar hoe gieniene van et volk waorveur hi'j keuning was,
en as een vader zo vrundelik, nog wel es an de nobele Odysseus daenkt.
Niettemin misgun ik et de grootse vri'jers niet
240 dat zi'j gekilster maeken mit heur misdregings,
want zi'j aeventuren heur leven deur zo gewelddaodig et vermogen
van Odysseus d'r deur te jaegen, in wie zien weerommekommen zi'j niet meer geleuven.
Nee, now arger ik mi'j an de rest van et volk, zoas dat hier
zwiegend zit en d'r gien woorden an smerigte maekt
245 om dat handevol vri'jers tot inkeer te brengen, wiels jim mit zovule binnen".
Doe gaf Euenor zien zeune Leiokritos him as bescheid:
"Hatelike Mentor, klootzak, wat bin dat veur woorden
om oons op te hitsen en een halt toe te roepen. Et is een hiele put
om tegen kerels te vechten om een maoltied, zeker as d'r meer binnen.
250 Alderdeegst as Odysseus van Ithaka zels opdaegen kommen zol
tiedens de maoltied van oons, stoere vri'jers in zien huus,
en oons nog zo graeg et huus uut jaegen zol,
dan nog zol zien vrouw, hoe slim ze him ok mist, an zien komst
weinig bliedschop beleven, nee, hi'j zol ter plaetse vernederd wegraeken,
255 as hi'j tegen een overmacht vechten zol. Dit is onbeheurlike tael van jow.
Mar goed, laot ieder weeromme naor zien plicht gaon,
en veur him zullen Mentor en Halitherses risselvaosies veur de reize maeken,
as vrunden van zien vader van ooldsher.
Mar ik daenke zo dat hi'j nog hiel lange hier in Ithaka
infermaosie in zal winnen, en die reize zal hi'j wel gienertied maken".
Zo zee hi'j dat en sleut de vergeerdering, die al vlogge utenneer gong:
ze gongen utenneer, ieder naor zien huus,
mar de vri'jers trokken et peleis van de nobele Odysseus weer in.
2,260 - 297: Athene belooft Telemachos hulpe
265 Telemachos leup veer vot naor et straand van de zee,
wusk him de hanen in de grauwgrieze zee en biddede tot Athene:
"Slao acht op mi'j, jow die gister as een godhied naor oons huus toe kwam
en mi'j de raod gaf om per schip de diezige zee op te gaon
om infermaosie in te gaon winnen over mien vader, die al zo lange vot is;
en onderdehaand dwasbomen de Grieken mi'j in alles,
270 mar et meerste wel de vri'jers mit heur walgelik brallerige gedregings."
Zo was zien gebed, en van vlakbi'j naoderde Athene,
in de gedaonte van Mentor liekewel in uterlik as stemgeluud,
en mit lude stem zee zi'j de treffende woorden tegen hem:
"Telemachos, ie zullen gienertied es laf of een leegheufd wezen,
275 vanwegens de nobele kracht van je vader die jow mitgeven is;
zoas hi'j woord en daod tot een goed aende wus te brengen
zal jow tocht niet ommenocht of van onnut wezen.
Mar as jow herkomst niet bi'j him ligt en Penelope,
dan verwaacht ik niet daj' volbrengen zullen waj' verlangen.
280 want, warkelik, alliend weinig zeunen haelen et nivo van heur vader,
de meersten doen veur him onder, en mar een inkelde overtreft him.
Mar omdat ie niet laf ok niet een leegheufd wezen zullen,
en de schraanderhied van Odysseus vaaste niet an jow veurbi'jgaon is,
vaalt et te verwaachten dat ie disse onderneming tot een goed aende brengen.
285 Zet daoromme de plannen en toeleg van de vri'jers uut je heufd,
die dwaezen, leegheufden toch en verkrachters van recht;
zi'j hebben gien nosie van heur dood en et sombere lot
dat heur waacht: dat ze op een dag allemaole ommekommen!
Mar veur jow zal de reize, waoj' zo naor uutzien, niet veer vot wezen.
290 As een dusdaonige vrund van je vader za'k me betugen,
da'k je een snelverend schip bezorgen zal en zels mit je mitgao.
Gao ie now mar naor huus toe en minge je onder de vri'jers,
Maek mondveurraod toe en pakke alles goed in in tonnen,
en wien in kruken, en mael, voedzem veur manluden,
295 in stevige zakken. En ik zal onder et volk rappe manluden gadderen,
vri'jwilligers. Een protte schippen liggen hier op Ithaka,
deur zee omgeven, ni'je en oolde,
de beste daorvan za'k veur je uutzuken,
en awwe dat vlogge optuugd hebben zuwwe et de roeme zee op trekken".
Ziezo Athene, dochter van Zeus. En Telemachos bleef niet lange meer
ommeheiseteren, want hi'j herkende de stemme van de godhied.
2,298 - 336: Telemachos en Antinoös
300 Telemachos gong now naor huus, in sombere stemming,
en netuurlik trof hi'j de overmoedige vri'jers in zien peleis,
doende geiten te slaachten, vetmeste zwienen te schruuien in de veurtuun.
305 En Antinoös scheut in de lach en kwam recht op Telemachos of
en hi'j pakte zien haand vaaste en zee letterlik:
"Praotiesmaekende Telemachos, hietheufd, now niet meer
van die kwaoie daoden en tael uutbruden,
nee, komme now gezellig mit eten en drinken, krek as eerst.
310 De rest zullen de Grieken wel allemaole veur je regelen,
een schip en hiele beste roeiers, zodat ie al vlogge
et heilige Pylos berieken, veur ni'js over je edele vader".
- Mar de verstaandige Telemachos gaf him as bescheid:
"Antinoös, et is veur mi'j onmeugelik om tussen misbaksels as jim
315 rustig te eten en onbekommerd vrolik te wezen.
Is et niet genoeg dat jim veurhenne, doe ik nog een joongien was,
mien grote, respektaobele vermogen verbrasten, stellegien klaplopers!
Mar now ik groot bin en ok van aanderen raod kriege,
en de moed in mien donder toenemt,
320 now wi'k wel es perberen op jim wat tamtaosie of te sturen,
of deur naor Pylos te gaon, of bi'j et volk hiere.
Ik zal op et schip van een aander gaon - en die reize wao'k et over hebbe
zal grif niet ommenocht wezen - want van jow he'k gien schip en gien roeiers
te verwaachten: dat leek jim kennelik mar beter zo".
325 Dat zee hi'j en rokte zien haand mitien los uut de greep van Antinoös;
mar de vri'jers bleven in huus in de weer mit et eten.
Wel stakken ze de gek mit him en smeelden mit woorden.
Mar doe zee mennigiene van die eerst ankommen klaplopers:
"Now, now, die Telemachos zint echt wel op moord op oons.
330 of deur helpers uut et zaandige Pylos hierhenne te brengen,
of vanuut Sparta, want hi'j staot now wel te springen,
Altemet wil hi'j ok wel naor Efyre gaon, dat vruchtbere laand,
om vandaor veniendig spul binnen te loodsen
en in een mingvat te stri'jen en oons zo allemaole om ziepe te helpen!"
335 Mar een aander van de jonge schuinsmesjeerders zee doe weer:
"Och, wie wet, komt hi'jzels nog omme op dat holle schip,
veer van zien dierberen verdweeld, krek as Odysseus;
Dat zol oons nog hiel wat extra muuite bezorgen:
al zien bezittings verpatten en et huus ofstaon
2,337 - 381: Telemachos en Eurykleia maeken risselvaosies
340 Zo praoten zi'j, mar Telemachos gong naor de kelder van zien vader,
hoge en roem, waor goold en keuper opstaepeld lag,
en kleraosie in kisten en rejaol lekker roekende olijfeulie,
en daor stonnen kruken oolde wien, zute om te drinken,
345 op een riegel tegen de kaant mit de onversneden goddelike draank,
veur et geval dat Odysseus naor huus weerommekommen zol
nao een protte tamtaosie deurstaon te hebben.
Dubbele vleugeldeuren daor henne zatten op slot, naodloos slutend,
en butendat hul een vrouw, de huushooldster, dag en naacht toezicht
350 die alles konterleerde mit oge veur et kleinste in heur scharpe geest,
Eurykleia, dochter van Oops, de zeune van Peisenor.
Doe ontbeud hi'j heur die naor kaemer van Telemachos en zee tegen heur:
"Moeke, komme, schep mi'j wat zute wien in de kruken,
de lekkerste diej' beheren, ofzien van diej' op et oge hebben
355 veur him, ongelokkige, as hi'j iens opduukt,
de edele Odysseus, ontsnapt an dood verdarf.
Vul twaelf kruken en slute ze allemaole goed of mit een stoppe.
Giet ok mael uut in stevig maekte leren zakken;
et moe'n twintig zakken fienmaelen gaastemael wodden.
360 Praot d'r mit gieniene aanders over mar zorge dat alles klaor staot,
want t'aovend kom ik et ophaelen, as mien moeke
naor boven gaot en van doel is om slaopen te gaon.
Want ik gao naor Sparta en et zaandige Pyos om infermaosie
in te winnen over et weerommekommen van mien vader, hopelik heur ik wat".
365 Dat zee hi'j, mar zien min Eurykleia begon te jammeren,
en goelend zee ze tegen him de treffende woorden:
"Waaromme toch, mien kiend, vat ie dit plan op?
Hoe wil ie gaon over zovule laand, oonze geliefde ienigste zeune?
Argens veer vot kwam je vader al omme
370 de edele Odysseus in een onbekend laand.
Die lu hier zullen daolik aj' votgaon rampen veur je beraomen
om je listig uut de weg te rumen, en et goed hiere zullen ze verpatten.
Blieve toch hiere en pas je spullegies; ie zitten d'r toch niet om te springen
op in ontberings op de onmetelike zee rond te zwarven".
375 Mar Telemachos gaf heur vrundelik as bescheid:
"Hool moed, moeke, warkelik, dit plan staot onder de zegen van een godhied,
mar zwere mi'j om dit niet an mien moeke te vertellen,
veurdat d'r zoe'n dag of elf, twaelf verstreken binnen,
behalven as zi'jzels mi'j mist en heurt dat ik vertrokken bin,
380 zodat zi'j niet deur te goelen heur mooie huud bedarft".
Zo dan zee hi'j, en et oolde vrommesien zweerde een dure eed bi'j de goden.
Mar doe zi'j zweerd hadde en die eed uutspreuken hadde,
schepte ze daolik de wien veur him in de kruken,
en geut him gaastemael in stevig ni'jde zakken.
Telemachos gong et huus in en beweug him onder de vri'jers.
2,382 - 434: Telemachos gaot vot naor Pylos
385 - Doe bedocht de godin, Athene mit de heldere ogen, wat aanders.
In de gedaonte van Telemachos gong ze rond deur de stad,
en gong naor iederiene ofzunderlik en maekte ofspraoken
en drong d'r op an om aovens naor et snelverend schip toe te kommen.
390 En zi'j vreug Noëmon, de bekende zeune van Fronios,
om een snel schip; en hi'j zegde heur dat graeg toe.
- En de zunne gong onder en alle straoten kwammen in duuster.
Doe dan trok zi'j et snelle schip de zee in, en zette al et tuug op,
dat goed uutbalanseerde schippen an gewoonlik an boord hebben.
395 Ze legde et vaaste an de uutgaank van de haven, en de onmisbere manluden
kwammen bi'jenneer, de godin gaf iederiene zien kommedaosie.
Doe bedocht de godin, Athene mit de heldere ogen, weer wat aanders
en gong op pad naor et huus van de edele Odysseus;
daor stri'jde ze een zute slaop uut over de vri'jers,
400 zi'j trof heur onder et drinken, en de bekers glipten heur uut de hanen.
Niet lange bleven zi'j doe nog zitten mar kwammen in de bienen om in de stad
slaopen te gaon, omreden de slaop op heur oogleden drokte.
Mar Telemachos reup Athene mit de heldere ogen naor buten,
et stevig bouwde peleis uut en zee tegen him
405 mit et uterlik en de stemme van Mentor:
"Telemachos, je heldhaftige manluden zitten al
an de riemen en ze waachten jow teken of,
lao'we dan ok gaon en de reize niet langer uutstellen".
Mit lude stemme praotte ze zo, Pallas Athene, en gong him vlogge veur,
410 en hi'j volgde de godinne in heur voetspoor.
Doe zi'j now bi'j et schip ankwammen en de zee,
troffen ze op et straand de langhaorige manluden.
Onder heur nam de starke Telemachos et woord:
"Kom, vrunden, om et eten te haelen; alles staot al klaor
415 in et peleis. Mar mien moeke wet van niks,
en de aanderen ok niet, dienstmaegies, alliend iene het d'r van heurd".
Dat zee hi'j luud en gong heur veur, en ze leupen mit him mit.
Ze brochten doe alles an boord van et schip mit goeie roeibaanken
en roemden et in zoas de zeune van Odysseus dat angaf.
420 Telemachos gong dan an boord, Athene gong him veur
en nam plak op de aachtersteven, en Telemachos gong bi'j heur zitten.
De manluden smeten de aachtertrossen los en
gongen zels ok an boord en gongen bi'j de dollen zitten.
En Athene mit de heldere ogen stuurde heur een geunstige wiend,
425 een stevige westenwiend, roezde over de wienkleurige zee.
Telemachos kommandeerde zien manluden dan ok dringend
om et tuug an te pakken; en ze gavven geheur an zien kommedaosie.
Zi'j zetten de pienhoolten mast overaende en zetten die
in et mastgat, mit de stagen zetten ze him vaaste,
430 en ze hesen et witte zeil mit goeddri'jde riemen van leer.
De wiend blaosde midden in et zeil, en de deinende golven
broesden luud om de steven van et snelverende schip,
dat gleed over de golven wiels et zien weg oflegde.
En doe ze alle tuug vaastezet hadden op et snelle, donkere schip,
zetten ze mingvatten henne en deden die bastensvol wien,
en ze geuten wat uut veur de onstarfelike, iewige goden,
mar van allemaole et meerst veur de griesogige dochter van Zeus.
De hiele naacht en tiedens et morgenlochten veerde et vot.
Boek 3
3,1-30: Telemachos zien ankomst in Pylos
5 - De zunne leut de wondermooie zee aachter him en gong op
naor de hemel, solide as broons, om te schienen veur de onstarfeliken
en ok veur de starfelike meensken op de graongevende akkers.
- Zi'j now bereikten Pylos, de mooie stad van Neleus,
de bewoonders d'r van weren offers an et brengen op et straand van de zee,
10 gitzwarte bollen, veur de donkerhaorige eerdeschudder.
Negen tribunes weren d'r, en op ieder zatten vuufhonderd man,
en die die hadden allemaole negen bollen veur heur.
Nao et eten van de ingewanen braanden zi'j de schinkels veur de godhied.
- Zi'j now veerden rechtstreeks naor binnen en streken de zeilen
15 van et liekwichtige schip, legden et vaaste en gongen van boord.
Telemachos gong an laand en Athene leup veur him uut.
Tot him zee veureerst de godin, Athene mit de heldere ogen:
"Telemachos, now het et gien nut meer om bedeesd te wezen, ok niet een betien.
Hieromme toch veerde ie de zee op, om naovraoge te doen naor je vader
20 waor de eerde him verbargt en wat lot him te diel vul.
Kom, stappe now recht of op de peerdenbedwingende Nestor;
Lao'w es kieken wat veur gezindhied d'r in zien hatte schoelt.
Mar doe him zels je vraoge, zó zal hi'j naor waorhied zeggen;
onwaorhied is niks veur him, want hi'j is slim fesoenlik".
25 Tot heur now zee Telemachos beleefd as bescheid:
"Mentor, hoe zal ik te wark gaon? En hoe him tegemoet kommen?
Erveren bin ik nog niet in et praoten mit verstaandige woorden.
Schroom past toch as een jongvent een oolde man ondervragt".
Tot him zee dan weer de godin, Athene mit de heldere ogen:
30 "Telemachos, pattie zaeken zuj' zels in je geest bedaenken,
en aanderen zal een god je wel ingeven, want ik hebbe niet de indrok dat ie
(nee ie grif niet) onopmarkt deur de goden je leven begonnen en opgruuide".
- Nao zo op him inpraot te hebben gong Pallas Athene him rap veur,
en hi'j trad in et voetspoor van de godin.
3,31 - 66: Mitdoen an de offermaoltied
35 - Zi'j kwammen an bi'j de bi'jienkomst van de Puliërs en de tribunes,
waor Nestor zat mit zien zeunen en an weerskaanten zien vrunden
doende de maoltied toe te maeken, et vleis te braoden of an speren te stikken.
Doe zi'j now de vremden zaggen kwammen ze allemaole naor heur toe
en wisselden haanddrokken uut en neudigden uut om zitten te gaon.
40 Nestor zien zeune Peisistratos kwam as eerste dichterbi'j,
nam beider haand en beud een plak veur de maoltied
op zaachte vaachten uutspreided op et straand,
naost zien breur Thrasymedes en zien vader,
en hi'j gaf heur possies ingewanen en geut wien
45 in een goolden beker; en as welkom zee hi'j
tegen Pallas Athene, dochter van de aegisvoerende Zeus:
"Bidde now, mien gaaste, tot de heerser Poseidon;
want bi'j jim ankomst treffen jim oons bi'j een maoltied ter ere van him.
En aj' traonen plengd en bidded hebben neffens ritueel veurschrift,
50 geve dan ok de beker hunningzute wien an him
om uut te gieten, want mi'j donkt dat hi'j ok tot de onstarfeliken
bidden wil; alle meensken hebben de goden ommes vanneuden.
Mar hi'j is de jongste, zien leeftied is geliek an mientes,
daoromme geef ik jow et eerste de goolden beker".
55 Mit disse woorden gaf hi'j de beker zute wien in heur haand.
En Athene was bliede om de welgemenierde man,
waor hi'j toch heur et eerst de goolden beker in hanen gaf.
En drekt biddede zi'j vurig tot de heerser Poseidon:
"Heur oons, eerdesteunder Poseidon, en misgunne oons niet,
60 now wi'j tot jow bidden, dat wi'j disse taeken volbrengen.
Geve veureerst Nestor en zien zeunen roem,
mar schink dan an alle aandere Puliërs ok
jow geunst in ruil veur dit feestelik offer.
En geve butendat dat Telemachos en ik weerommekommen nao daon wark
66 waorveur we hier kwammen op oons snelle, donkere schip".
Zo dan ludede heur gebed en zels leut zi'j et uutkommen...
Daornao gaf ze Telemachos de mooie beker mit twie oren
En op liekese wieze biddede de geliefde zeune van Odysseus.
Doe zi'j now et vleis an de bonke braodden hadden en van et spit trokken,
verpatten zi'j de possies en geneuten van de heerlike maoltied
3,67 - 101: Kennismaeking
70 - Doe zi'j now in de zae weren van eten en drinken,
zee de Geronische peerdenbedwinger Nestor tegen heur:
"Now is et gepast om oonze gaasten te vraogen wie zi'j binnen,
now zi'j naor hattelust eten hebben, en veerder te infermeren.
75 Gaasten, wie bin jim? Waor bi'j'm wegkommen, over de golvende wegen veerd?
Doen jim dat veur zaeken of zwarven jim op goed gelok rond over zee,
zoas piraoten dat doen die ommezwarven op zee mit levensgeveer
wiels zi'j dan vremden schae toebrengen?"
Him now gaf Telemachos fesoenlik as bescheid,
80 nao him vermand te hebben; Athene zels gaf him moed in,
om him te vraogen naor zien vader die vot was,
en om zels een goeie rippetaosie te kriegen onder de meensken:
"Nestor, zeune van Neleus, slim roemvolle Griek,
jow vraogen waor we weg kommen binnen: dat za'k jow zeggen zoas et is.
85 Wi'j bin kommen van Ithaka, an de voete van de Neďon gelegen,
en de aktie, waor ik over praot, is niet in algemien, mar persoonlik belang.
Ik zuke ni'js over mien rondomme bekende vader, in de hope wat te vernemen,
de straolende, onversaagde Odysseus, van wie zegd wodt
dat hi'j tegere mit jow in de stried de stad Troje verwoest het.
90 Van alle aanderen die oorlog voerden tegen de Trojanen
hebben wi'j heurd, hoe ieder zien smattelik doodslot vun,
mar van him maekte Kronos zien zeune alderdeegst de ondergaank onbekend,
want gieniene is in staot om dudelik te vertellen wanneer hi'j ommekwam,
of hi'j op et laand ommebrocht wodde deur de vi'janen,
95 of altemet op zee in de golven van Amfitrite.
Daoromme komme ik jow now smeken as jow mi'j over zien smattelike lot
inlichten willen, as jow daor altemet persoonlik getuge weren,
as jow van een aander wat verneumen hebben over zien omzwarvings,
want gienertied kreeg een moeke een ongelokkiger zeune as him.
100 Ontzie mi'j niet uut schaemte of uut medelieden,
mar vertelle me krek hoe jow et te zien kregen,
dat smeek ik jow, as iens mien vader, de nobele Odysseus,
jow in woord of in daod een belofte uutkommen leut
in et laand van de Trojanen, waor de Grieken tamtaosie deurstonnen,
3,102 - 200: Et verhael van Nestor
105 - Doe zee de Gerionische peerdenbedwinger Nestor tegen him:
"Mien beste vrund, now ie mi'j weer heugen an de tamtaosie die wi'j,
zeunen van de Grieken, onversaagd in moed, weerstaon mossen in dat laand,
en zwarvend op de diezige zee mit oonze schippen
110 onder kommedaosie van Achilleus, op zuke naor buit,
en alle stried die wi'j voerden om et grote kesteel van de vost Priamos,
waorin now krek de besten ommekwammen -.
Daor ligt de heldhaftige Aias, daor ok Achilleus,
en daor ligt Patroklos, een leider de goden geliek,
115 en daor ligt mien dierbere zeune, lieke stark as dapper,
Antilochos, die iederiene overtrof in et hadlopen en as strieder, -
een protte aander leed ondergongen we daor; wie op disse wereld
zal dat alles verwoorden kunnen?
Alderdeegst niet aj' vuuf, ja zes jaor bi'j me blieven zollen en me ondervraogen zollen
120 over al wat de stoere Grieken daor an tamtaosie beleefden,
ie zollen toch al eerder, mit ofkeer vervuld, naor je vaderlaand teroggegaon.
Negen jaor ommes bestookten wi'j heur mit alle listen die we
bedaenken konnen, en mar amper vervulde de zeune van Kronos oons streven.
Doe duste gienertied iene in vernuft op te bieden tegen de briljaante Odysseus
125 want die was veerweg de beste in alderlei listen,
jow vader, aj' warkelik zien zeune binnen;
verbaozing maekt him van mi'j meester a'k naor jow kiek.
Warkelik, jow woorden lieken zientes, en ie zollen niet daenken
dat een jongkerel zo passend zien woorden kiezen zol.
130 Al die tied daor verschilden ik en de nobele Odysseus gienertied
van miening in de vergeerdering of in de raod,
mar iensgezind in visie en verstaandig advies
overlegden wi'j hoe et veur de Grieken et beste was.
- Mar doe wi'j de steile vesting van Priamos verdistreweerd hadden,
135 en op et schip gongen, en een god de Grieken uteneer dreef,
doe dan besleut Zeus tot een pienlik weerommekommen veur de Grieken,
ommes niet alleman was wies en fesoenlik:
daoromme leden een hieleboel van heur een smattelik lot as gevolg van
de verdarfelike wraoke van de helder ogige dochter van je geduchte vader.
140 Zi'j zi'jde twiestried onder de beide zeunen van Atreus.
Die twieje reupen alle Grieken op veur een vergeerdering,
doelloos, niet naor beheuren, aovens in twielochten;
en de zeunen van de Grieken kwammen, dronkend van wien,
en zi'j beiden legden uut, waoromme ze et volk bi'j mekeer kommen laoten hadden.
145 Doe dan vieterde Menelaos alle Grieken an
heur te richten op et weerommekommen over de wiede rogge van de zee,
mar dit behaegde Agamemnon hielemaole niet; die wol jommes
de vechtersbaozen tegenholen en godgewijde offers brengen,
om de onheilspellende argernis van Athene te bezweren,
150 de onneuzele, want hi'j snapte niet dat hi'j heur toch niet op aandere gedachten brengen zol,
want de gezindhied van de iewige goden veraandert niet zo hadde.
Zo dan stonnen ze tegenover mekeer mit denigrerende tael,
mar de goed bewaopende Grieken kwammen overaende
onder allemachtig raozen, want zi'j weren verpat in twie kaampen.
155 Die naacht brochten wi'j deur, wrok brudend tegen mekeer,
want Zeus beraomde oons leed en tamtaosie;
Mar in de morgen trok oons pat van de schippen de straolende zee op,
en wi'j brochten de buit an boord en de vrouwluden, strak in de riemen.
Mar de aandere helte van et kriegsvolk bleef daor aachter
160 bi'j Atreus zien zeune Agamemnon, hedder van et vechtersvolk;
wi'j, de eerstnuumden, scheepten in en vertrokken, en de schippen
veerden slim hadde, want de godhied effende de onmetelik diepe zee.
Op Tenedos ankommen brochten wi'j offers an de goden,
gunterend naor huis; mar Zeus gunde oons nog gien weerommegaon,
165 de hadvochtige, die opni'j een verdarfelik gekilster zi'jde.
De aanderen keerden de steven van de evenwichtige schippen,
die bi'j Odysseus, de slimme vost, riek an listen,
om him weer an te dienen bi'j Atreus zien zeune Agamemnon;
mar ik gong daor weg mit een drom schippen, die mi'j volgde,
170 omreden et wel tot mi'j deurdrong dat een god kwaod in 't zin hadde.
En mit mi'j gong de kriegshaftige zeune van Tydeus, zien manluden nam hi'j mit.
Bi'j slot van zaeke kwam oons de blonde Menelaos aachterop,
hi'j trof oons op Lesbos, twiefelend over de lange zeereize,
awwe bovenlanges et rotsachtige Chios oonze thuusreize maeken zollen,
175 wiels we et eilaand Psyria links liggen leuten,
of onderlangs Chios, langs et wienderige Minas.
En we vreugen de godhied om een anwiezing te geven;
en, die gaf hi'j oons en vieterde oons an om de kotte weg naor Euboia
te nemen om zo op zien vlogste geveer te ontkommen.
180 En een fluitende wiend steuk op en de schippen deurkliefden
slim vlogge de visrieke paeden, en wi'j laandden naachs
op Geraistos; daor offerden wi'j, nao de lange tocht over zee,
een protte schinkels van bollen an Poseidon.
Op de vierde dag legden de manluden van Tydeus zien zeune,
185 de peerdenbedwingende Diomedes, de evenwichtige schippen
an in Argos, mar ik koerste of op Pylos, en de wiend gong niet liggen,
vanof et mement dat een god him veurspoedig wi'jen leut.
- Zo kwammen wi'j weeromme, mien beste zeune, onbekend mit de aanderen,
van de Grieken die et redden en die nog schipbreuk leden.
190 Mar wat ik, ienkeer thuus, vernam in mien peleis
dat zuj' heuren zoas je goed recht is, en ik zal je niks verzwiegen.
Ze zeggen dat de Myrmidoniërs, laansvechters, hielhuuds weerommekommen binnen,
onder leiding van de stoere zeune van de dappere Achilleus,
en ok Philoktetes, de straolende zeune van Poias.
195 Idomeneus brocht ok al zien manluden weer naor Kreta,
veurzoveer zi'j de oorlog overleefd hadden, want de zee ontstal heur gieniene.
Over Atreus zien zeune hej'm ok zels wel heurd, al wonen jim veer vot,
hoe hi'j thuuskwam en hoe Aigisthos him doe gruwelike ommebrocht.
Mar die het een vernederende tol betaeld:
200 wat een zegen is et as een man, as hi'j van kaant maekt wodt,
een zeune naolat, want die nam wraoke op de moordener van zien vader,
die gemiene Aigisthos, omreden die zien edele vader ommebrocht hadde.
Ok ieje, vrund, moe'n stark wezen, ie bin stark, dat zie ik toch
dan zullen ze jow ok onder de volgende generaosies priezen.
3,201 - 252: De raodelooshied van Telemachos
205 - Him weer bescheid gevende zee Telemachos doe beleefd:
"Nestor, zeune van Neleus, grote roem van de Grieken,
Slim terechte nam hi'j wraoke op him, en de Grieken
dat zien roem wied uutdregen wodden en ok in de toekomst zal die bekend wezen
och, mochten de goden mi'j mit zoe'n grote kracht ommevaemen
210 om de vri'jers te straffen veur heur smattelike misdaoden,
die in heur maansighied misdaoden tegen mi'j beraomen.
Mar de goden hebben mi'j niet zoe'n geunst geven,
mien vader niet, en mi'j niet; en now moe'k alles mar slikken".
En him zee doe de Gerenische peerdenbedwinger Nestor:
215 "Mien beste, now ie mi'j deur je woorden d'r an herinnerden,
ze zeggen dat een grote koppel vri'jers vanwegens je moeke
tegen jow weens in, in je peleis tekeer gaon;
zegge mi'j, laoj' dat zo mar toe, of is et volk in jow laand
je vi'jaandig, de anwiezing van een god volgende?
220 Wie wet as hi'j niet iens weerommekommen zal en die gewelddaoden ofstraft,
of in zien ientien of mit alle Grieken saemen?
Och, wol Athene mit de heldere ogen jow zó slim huden,
as zi'j heur indertied bezorgd maekte om de roemruchte Odysseus
in et laand van de Trojanen, waor wi'j Grieken et zo zwaor te verneren hadden -
225 want nog gienertied zag ik goden heur zo eupenlik over iene ontfarmen,
zo eupenlik as Pallas Athene him bi'jston -
ja, as zi'j heur om jow zo bekommerde en heur bezorgd maekte,
dan zol mennigiene van die lu dat huwelik wel vergeten".
En tegen him zee Telemachos beleefd weer as bescheid:
230 "Grieze man, ik daenke dat dit woord van jow hielemaole niet in deur gaot,
want al te groots is wat jow zeden: ik bin versleugen. Nee, dat zal mi'j niet
gebeuren, ok al hoop ik d'r op, alderdeegst niet as de goden et willen".
- Mar doe zee Athene, de godin mit de heldere ogen tegen him:
"Telemachos, wat duste ie now toch te zeggen.
235 Vanzels kan een god, as hi'j wil iene redden, ok van veer.
Ik veur mi'j zol vule liever, ok nao da'k een protte tamtaosie deurstaon hebben zol,
thuuskommen willen en de dag van et weerommekommen mitmaekt hebben,
liever as nao thuuskomst omme te kommen in huus, zoas Agamemnon
ommekwam deur een valkoele van Aigisthos en zien eigen vrouw.
240 Mar, eerlik, de dood is veur iederiene geliek en alderdeegst de goden
kun die veur gieniene ofweren, al is die heur nog zo geliefd,
as et lot van de smattelike dood him ienkeer te pakken krigt".
En tegen heur zee Telemachos beleefd weer as bescheid:
"Mentor, lao'we hier niet meer over praoten, al biwwe d'r somber over;
245 veur him is een weerommekommen niet meer an de odder, nee, bi'j him hebben
de onstarfelike goden de dood en et donkere noodlot al daon wark maekt.
Mar now wil ik nog wat aanders onderzuken en et vraogen an Nestor,
want hi'j is toch meer as wie ok erveren in passende raod,
want ze zeggen dat hi'j al over drie meenskegeslachten regeerde;
250 zodoende kiek ik tegen him op as tegen een onstarfelike.
Nestor, zeune van Neleus, jow zeggen toch de waorhied:
hoe kwam et dat Atreus zien zeune, de slim machtige Agamemnon, wegraekte?
Waor was Menelaos doe? En wat veur een ondergaank bedocht
de liepe Aigisthos veur him, hi'j brocht toch wel vule machtiger mannen omme?
Of was dat niet in et Griekse Argos, mar zwurf hi'j argens aanders
onder de meensken, en kon hí'j daor moed uut putten om te doden?".
3,253 - 329: Nestor over Agamemnon en Menelaos
255 - Him gaf doe de Gerenische peerdebedwinger Nestor as bescheid:
"Dat alles, mien jonge, za'k je naor waorhied vertellen.
Eerlik, ie vermoeden zels ok wel, hoe et gaon wezen zol,
260 as de blonde Menelaos, Atreus zien zeune, bi'j zien weerommekommen uut Troje
Aigisthos levend en wel in et peleis troffen hadde,
Dan zol gieniene over zien stoffelik overschot eerde stri'jd hebben,
mar honnen en roofvoegels zollen him opvreten hebben
in de vlakte veer van de stad, en gienend van de Griekse vrouwluden
265 zol om him goeld hebben; want vreselik was de daod die hi'j bedreef.
Wi'j weren ommes ginds en streden oons mu in gevechten,
mar hi'j verleidde onderwiels rustig in et hatte van et peerdevoedende Argos
de wettige vrouw van Agamemnon mit zien mooie babbelegoegies.
Eerlik, eerst wees zi'j zien ongepaste weens of,
270 keuninginne Klytemnestra, want zi'j hadde een goed inzicht;
ok ston heur een zanger appat, an wie Atreus zien zeune, bi'j zien votgaon
naor Troje, mit naodrok opdreug om zien vrouw te behuden.
Mar doe dan et lot van de goden heur doemde ten onder te gaon,
doe leut hi'j die zanger naor een ofgelegen eilaand votbrengen
275 en leut him daor aachter as prooi en aos veur de voegels,
en heur voerde hi'j, neffens beider verlangst, mit naor zien huus.
een protte schinkels braande hi'j op alters, wijded an de goden,
een protte schatten wijdde hi'j ok en weefsels en goold,
omreden hi'j een daod volbrocht hadde, zo groot as hi'j gienertied verwaacht hadde.
280 - Wi'j now veerden saemen weeromme vanuut Troje,
Atreus zien zeune en ikke, mekeer vrundschoppelik gezind;
mar doe we et heilige Sounion rondden, de punt van Athene,
doe kwam Foibos Apolloon op de stuurman
van Menelaos of en mit zaachte pielken brocht hi'j him omme,
285 wiels hi'j de roeiriem van et snelverende schip nog in hanen hadde,
Frontis, de zeune van Onetor, as d'r storms loeiden,
de beste stuurman van allemaole.
Daoromme, hoe'n slimme haost hi'j ok hadde, hi'j hul daor hoolderd,
om zien vrund te begreven en grafgeschinken te geven.
290 Mar doe hi'j ok op zien reize op de wienkleurige zee
al vlogge mit zien wulfde schippen de steile kaap Maleia
beriekt hadde, doe bereidde de wieddonderende Zeus him
een smattelike tocht, want hi'j stuurde de aosem van gierende wienden
op him of en reusachtig zwölden de golven, groot as de bargen.
295 Doe dreef hi'j de vloot uteneer en brocht een pat d'r van naor Kreta,
waor doe ok de Kydonen woonden an de stromen van de Iardanos.
Daor stikt een gladde, steile rots de zee in
op een laandtonge van Gortyn in et mistige water;
daor stot de Zudenwiend grote golven tegen de linker kaap
300 richting Faistos, en alliend mar een kleine ribbe bödt de golvemassa weerstaand.
Pattie schippen kwammen daor telane, de bemanning wus mit muuite
de dood te ontkommen, mar op de klippen verbriezelde de braanding
heur schippen. De vuuf aandere schippen mit donkere veursteven
stuwden waeter en wiend vot tot in Iegypte.
305 Zo zwurf hi'j rond mit zien schippen onder onverstaonbere meensken,
en wus daor een protte buit te maeken en goold te kriegen.
Onderdehaand beraomde Aigisthos thuus die gruwelikheden.
Zeuven jaor regeerde hi'j over et gooldrieke Mykene,
nao de moord op de zeune van Atreus, en hi'j onderdrokte et volk.
310 Mar in et achtste jaor kwam tot zien noodlot de dappere Orestes
weeromme uut Athene en brocht de moordener van zien vader omme,
die liepe Aigisthos, omreden die zien nobele vader van kaant maekt hadde.
Nao die bloedwraoke gaf hi'j de meensken van Argos een begraffenismaol
vanwegens zien gehate moeke en de laffe Aigisthos;
315 diezelde dag nog kwam Menelaos, stark van stemme, bi'j him
mit alle schatten, die zien schippen as laeding vervoerden.
- Ok ieje, mien beste, moe'n niet te lange veer van je huus ommezwalken blieven,
mit aachterlaoting van je vermogen bi'j zokke bertaole kerels in je huus,
laoten zi'j alles mar niet verbrassen
320 en je bezittings verpatten, zodat ie nog een vergeefse reize maeken.
Mar wel raode ik je an, en mit andrang, naor Menelaos te gaon;
die kwam ommes et laeste uut de vremde,
bi'j meensken weg, waorvan in gemoede hi'j niet verwaachten mag
weeromme te gaon die de storms daor eerst henne wegsleurden
325 naor een zo grote zee, waor alderdeegst de voegels in etzelde jaor
niet van weerommekommen, omreden hi'j zo groot en omstumig is.
Mar, kom op, gao now mit je schip en je manlu,
of aj' over laand willen, dan staot je een waegen mit peerden ten dienste,
en ok mien zeunen om je te begeleiden
naor et prachtige Sparta, waor de blonde Menelaos heerst.
Vraoge him persoonlik om je de waorhied te zeggen;
misleiden zal hi'j je niet; want hi'j is hiel fesoenlik".
- Zo zee hi'j, en de zunne gong onder en et twielochten vul in.
3,330 - 385: Et votgaon van Athene
335 - Onder heur zee now ok de godin, Athene mit de heldere ogen:
"Beste oolde man, ie vertelden dit grif zoas wi'j dat weenskten;
mar kom, sniede now de tongen uut en ming de wien,
zodat wi'j die uutgieten veur Poseidon en de aandere onstarfeliken
en daornao an naachtrust denken: daor is et dan tied veur.
Want al is et locht op pad naor et duuster en is et niet beheurlik
340 om lange an een maoltied veur goden an te zitten, wi'j moe'n weerommegaon".
Dat zee de dochter van Zeus, en zi'j gavven geheur an heur woorden.
En bi'j heur geuten knechten waeter op de hanen,
en schinkers geuten de mingvatten bastensvol wien,
en zi'j schonken alleman in en riekten heur de bekers an.
345 en zi'j smeten de tongen in et vuur, en gongen staon en goelden d'r op.
Mar doe zi'j dan goeld hadden en naor hattelust dronken,
doe dan maekten Athene en de godgeliekese Telemachos
beide risselvaosies weeromme te gaon naor et holle schip.
Mar now hul Nestor heur tegen, protesterend mit de woorden:
350 "Mag Zeus dit verhinderen, krek as de aandere onstarfelike goden,
dat jim bi'j mi'j weg gaon naor jim snelle schip,
krek as ik een aarmoedzi'jer was en berooid van alles,
zonder een protte dekens en spreien in huus
om d'r zels en zien gaasten zaachte in slaopen te laoten.
355 Mar ik hebbe wel degelik mooie dekens en spreien.
Gienertied toch zal de dierbere zeune van zoe'n man as Odysseus
him te rusten leggen op et dek van een schip, zolange ik nog leef,
en d'r dan ok nog zeunen aachterblieven in mien peleis,
om gaastvrunden te ontvangen die naor mien huus toe kommen".
360 Him gaf weer as bescheid de godin, Athene mit de heldere ogen:
"Mooi zegd, beste grieze man; en veur Telemachos is et passend
naor jow woorden te haandelen, want zo is 't et beste.
Hi'j zal dan ok mit jow mitgaon om in jow peleis
te overnaachten; mar ik zal naor et donkere schip gaon
365 om de manlu gerust te stellen en kommedaosie te geven.
Ik bin jommes de ienigste ooldere onder heur;
de aanderen bin jonger, iederiene van liekese leeftied as de
stoere Telemachos, uut vrundschop mitgaon.
Daor gao ik vannaacht bi'j et donkere schip slaopen
370 en morgenvroeg gao 'k naor de dappere Kaukonen;
daor moe'k een schuld innen, niet ni'j en
ok niet gering. Mar, as jow huus him onthaeld het,
sturen jow him dan op pad mit een twiespan en jow zeune;
ja, geve him jow vlogste en starkste peerden mit".
- Nao disse woorden gong Athene mit de heldere ogen, vot
in de gedaonte van een zee-aorend; verbiestering maekte him meester van alleman
bi'j de anblik. En de oolde man nam, doe hi'j dit, overweldigd,
mit eigen ogen zag, de haand van Telemachos, en hi'j zee mit naodrok:
"Mijn beste, ik daenke niet dat ie je zwak betugen of laf zullen,
380 as de goden jow, zo jong nog, tot steun binnen;
want dit was gieniene aanders van heur die de Olympos bewonen,
as de dochter van Zeus, de beroemde Tritogeneia,
die, warkelik, ok al je edele vader eerde onder de Grieken.
Now dan, heerseres, wees genaodig, en geef mi'j ere en roem,
385 mi'jzels en mien zeunen en mien respektaobele vrouw;
en ik zal jow een briedkoppige ienjaorige koe offeren,
nog wild, die nog gienertied deur een man onder et jok brocht is;
die zal ik offeren nao heur horens mit goold bedekt te hebben".
Zo biddede hi'j hadde-op, en Pallas Athene heurde him an.
3,386 - 472: Bi'j Nestor thuus
390 - de Gerinische paardebedwinger Nestor gong heur now veur,
zien zeunen en schoonzeunen, op pad naor zien mooie peleis.
En doe zi'j et beroemde huus van de vost beriekten,
gongen ze naost mekeer op armstoelen en zetels zitten;
en veur heur leut de oolde man bi'j ankomst in een mingvat
395 zute wien mingen, die in et elfde jaor
de veurraodbeheerster eupen maekte en van zien sluting ontdee;
daorvan leut de oolde man een mingsel klaormaeken, en vurig biddede hi'j
bi'j et uutgieten tot Athene, de dochter van de aigishoudende Zeus.
Doe zi'j now goeld en naor hattelust dronken hadden
400 gongen iederiene op bedde in zien eigen slaopkaemer,
Mar Telemachos, de zeune van keuning Odysseus,
leut de Gerinische peerdebedwinger Nestor daor slaopen
in een kundig maekt bedde onder de gaank mit zien galm,
en naost him de laansvechter Peisistratos, anvoerder van strieders,
405 want dat was de ienigste ongehuwde zeune in zien huis nog;
Zels sleup hi'j aachter in et hoge huus,
waor zien vrouw, de keuninginne bi'j him sleup.
- Mar doe et vroeggeboren, rozevingerige morgenlochten anbreuk,
kwam de Gerinische perdebedwingende Nestor in de bienen,
410 gong naor buten en zette him daele op iene van de
gladpollitoerde stienen zitplakken die hi'j daor veur zien hoge deuren hadde,
wit, glaanzend mit eulie buund. Daor zat eerder altied
Neleus, in wieshied opbiedend tegen de goden;
mar die was now, overmaand deur et doodslot, naor de onderwereld.
415 Now zat daor de Gerinische Nestor, huder van de Grieken,
zien skepter in de haand. Rondomme him gadderden heur zien talrieke zeunen,
vanuut heur vertrekken, Echefron en Stratios,
Perseus en Aretos en de keuninklike Thrasymedes,
en as zesde kwam bi'j slot van zaeke de dappere Peisistratos bi'j heur,
420 en zi'j leuten de keuninklike Telemachos bi'j heur zitten gaon.
En onder heur nam de Gerinische peerdebedwinger Nestor et woord:
"Breng disse weens vlogge veur mi'j in vervulling, mien zeunen,
zodat wi'j veureerst van de goden de geunst van Athene winnen,
die mi'jzels verscheen bi'j de overvloedige maoltied veur de zeegod.
425 Komme dan ok, iene van jim moet naor et veld gaon om een koe,
zorge dat et zo vlogge meugelik hier henne komt, een koehuder moet et leiden;
en iene moet naor et zwatte schip van de stoere Telemachos gaon
en al zien manluden hier brengen, mit aachterlaoting van twieje;
en iene moet de gooldsmid Laerkes hierhenne sturen
430 om bladgoold an te brengen over de hoorns van de koe.
Alle aanderen moe'n hier blieven en zegge tegen de meiden,
in huus een feestelik maol toe te maeken,
stoelen klaor te zetten en hoolt te gadderen en helder waeter".
Zo zee hi'j, en ze gongen allemaole an de slag. En d'r kwam een koe
435 van et veld, en van et snelle, evenwichtige schip
kwammen de manluden van de stoere Telemachos, en de smid kwam ok
mit et ark van zien ambacht in zien hanen,
et ambeeld en de haemer en de stevige tange,
waor hi'j et goold mit bewarkte. En ok Athene kwam
440 om pat te hebben an de offerplechtighied. De oolde peerdebedwinger
Nestor gaf et goold; en de smid geut et uut over de hoorns van de koe,
hiel percies, zodat de godin d'r bliede van wodden zol bi'j et zien van dit keunststok.
Stratios en de straolende Echefron leidden de koe bi'j de horens,
en Aretos brocht waeter veur heur an in een tobbe, mit bloemen versierd,
445 hi'j kwam d'r mit uut de veurraodkaemer, en in zien aandere haand
hul hi'j offergaaste in een maantien en de stoere Thrasymedes
stelde him op mit een scharpe biele in zien haand om de koe te slaachten
en Perseus hul de offerschaole vaaste. De oolde peerdebedwinger Nestor
begon de plechtighied mit et waeter en de gaastekorrels en luud begon hi'j
450 tot Athene te bidden en smeet wat haor van de kop in et vuur.
Mar doe zi'j bidded hadden en de offergaaste uutstri'jd, kwam
Nestor zien zeune, de onverschrokken Thrasymedes, dichterbi'j en sleug toe;
en de biele deurkliefde de spieren van de nekke en de kracht van de koe
begaf et. En de vrouwluden raosden et uut mit een lude galpe,
455 de dochters en schoondochters en de respektaobele vrouw
van Nestor, Eurydike, de ooldste dochter van Klymenes ok.
De zeunen tilden him op van de wiedstrekkende eerde en hullen
him op, en Peisistratos, anvoerder van 't kriegsvolk, sneed him of.
Et donkere bloed stroomde d'r uut, en et leven week uut de bonken.
460 Doe sneden ze him eupen, en daolik sneden ze de schinkels d'r uut,
alles naor beheuren, en ze wikkelden die in vet, een dubbele laoge,
en daor legden ze stokken rauw vleis op. De oolde man braande die
op et hooltvuur, en daor snitterde hi'j wat spraankelende wien op;
en nao him hullen de jongkerels de vuuftanige vörke in de hanen.
465 Doe ze now de schinkels braand hadden en de ingewanen opeten,
hakten ze de rest in stokken en regen ze an de speren,
en ze reusterden ze mit de puntige speren in heur hanen.
- Onderdehaand gaf de mooie Polykaste Telemachos een bad,
zi'j was de jongste dochter van Neleus zien zeune Nestor.
470 En doe zi'j him wusken hadde en zalfd mit smeuie olijfeulie,
legde ze him een mooie maantel om de schoolders over et boverklied,
en hi'j gong uut et bad liekend op de onstarfeliken in pestuur.
Hi'j gong naor Nestor en gong bi'j de huder van et volk zitten.
Doe zi'j et vleis now van buten reusterd hadden en et d'r of trokken,
geneuten ze zittende de maoltied; en knechten bedienden heur veurtreffelik,
wien schinkend in heur goolden bekers.
3,473 - 497: Telemachos zien reize naor Sparta
475 - Doe zi'j in de zae weren van draank en eten
nam de Gerinische peerdebedwinger Nestor et woord:
"Mien zeunen, komme, span veur Telemachos peerden mit mooie maonen in
480 veur de waegen, om de reize te maken".
Dat zee hi'j, en ze luusterden naor him en geheurzaemden.
En vlogge spanden zi'j snelle peerden veur de waegen.
De veurraodbeheerster zette d'r eten en wien in,
en lekkere happies, zoas van Zeus ofstammende keunings eten.
485 Telemachos klom in de slim mooie waegenbak,
en bi'j him klom Nestor zien zeune Peisistratos, anvoerder van vechtersvolk,
ok op de waegen en nam de teugels in hanen,
en hi'j zwiepte ze op om te trekken, en ze trokken mar al te graeg
naor de vlakte, en ze leuten et steile kesteel van Pylos aachter heur.
490 De hiele dag schuddeden ze et jok, naost mekeer,
en doe de zunne ondergong en alle wegen in duuster legd wodden,
kwammen zi'j an bi'j et huus van Diokles in Pherai,
de zeune van Ortilochos, die Alfeios verwekt hadde.
Daor brochten ze de naacht deur, en hi'j gaf heur gaastgeschinken.
495 - Mar doe et vroeggeboren, rozevingerige morgenlochten anbreuk,
spanden zi'j de peerden weer in en beklommen de veulkleurige waegen,
en ze reden de tuun weer uut en de gaonderi'je mit zien galms.
En hi'j legde de zwiepe d'r weer over en ze trokken weer veerder.
Zo kwammen ze an in de graondregende vlakte en maekten
heur reize daon; zo goed trokken de snelle peerden heur.
En weer gong de zunne onder en wodden de wegen in duuster legd.
*
Boek 4 (pb: wodt nog an warkt)
© Piet/er Bult, vertaeling