Blauwbaord

Weeromme naor Verhaelen
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Blauwbaord

D'r was es een man die op et plattelaand woonde mar ok in de stad mooie huzen hadde. En dat niet alliend, hi'j hadde ok nog een hieleboel zulver en goold, mooie meubels mit berduursel op de zittings en koetsen mit goold belegd. Mar begrotelik genoeg hadde hi'j een blauwe baord. Dat maekte him zo onsjog dat alle vrouwluden en maegies votleupen as hi'j in de buurt kwam.

Iene van zien buren, een hiele deftige dame, hadde twie hiele mooie dochters. Hi'j vreug die mevrouw as hi'j mit iene van heur dochters trouwen moch; et kon him niks schelen mit welke. Mar de beide maegies wollen dat niet. Want, behalven dat van die baord, was d'r nog een reden veur heur ofgries: et idee, dat hi'j al mit een hiele protte vrouwluden trouwd west was en dat gieniene wus waor die allemaole bleven weren.

Om heur liefde toch nog te winnen, neudigde Blauwbaord de maegies uut om een weke in iene van zien butenhuzen uutvanhuus te kommen. Ze mochten heur moeke, drieje of vier vrundinnen en ok nog wat aandere jonge meensken uut de buurt mitnemen. Dat deden ze. Een weke lange hadden ze een hiele protte wille mitenneer. Ze hadden fesies, gongen te jaegen en te visken en kregen een hiele protte lekkere dingen te eten. Ze gongen gien iene naacht op bedde, omreden ze et vusen te drok hadden mit spullegies doen en wille maeken. Kotomme, et was allemaole zo mooi, dat de jongste dochter begon te daenken dat heur gaastheer toch eins wel een aorige man was.

Zo gauw ze weer thuus weren, zollen ze trouwen. Zebbeld een maond nao de brulloft vertelde Blauwbaord zien vrouw, dat hi'j veur minstens zes weken op reize gong, omreden hi'j belangrieke zaeken doen mos. Hi'j zee, dat ze heur best mar doen mos om heur tiedens zien ofwezighied niet te vervelen en hi'j stelde veur, dat ze een peer vrundinnen te uutvanhuzen vraogen zol om dan saemen een protte wille te hebben.

"Hier bin de sleutels van de grote veurraodkaemers waor mien mooiste meubels in staon," zee hi'j. "En disse sleutels bin van de kaasten waor et zulveren en goolden  diggelgoed in ligt dawwe alliend op feestdaegen bruken. Disse sleutels bin van de braandkaasten waor mien goold, zulver en mien geld in ligt en mit disse sleutel kuj' de kisten mit jewielen eupenmaeken. En hier hej' de sleutel waoj' mit in alle kaemers kommen kunnen. Mar dit kleine sleuteltien past op et kleine kaemertien an et aende van de gang op de benedenverdieping. Luuster now goed: ie meugen alles eupenmaeken waj' willen. Ie meugen in alle kaemers kommen, behalven in dat iene kaemertien. Dat verbiede ik je ten strengste."

Ze beloofde dat ze niet ongeheurzem wezen zol en naodat Blauwbaord zien vrouw nog ien keer om de hals vleugen was, stapte hi'j in zien koetse en gong op reize. Et jonge vrouwgien hoefde heur buren en vrundinnen hielemaole niet uut te neudigen om heur op te zuken. Ze kwammen allemaole uut heurzels, omreden ze slim graeg alle mooie dingen in dat grote huus zien wollen. As Blauwbaord thuus was, zollen ze dat gienertied durven, mar now leupen ze alle kaemers in en keken in alle kaasten.

Ze zeden tegen heur vrundinne dat ze et wel hiel goed troffen hadde en dat ze eins vreselik overgeunstig weren, mar de vrouw van Blauwbaord heurde dat amper. Die wol alliend mar verschrikkelik graeg weten wat d'r in et kleine kaemertien op de benedenverdieping was. Ze was zo vreselik ni'jsgierig dat ze haost over heur eigen bienen stroffelde doe ze in zeuven haosten de trappe ofleup.

Bi'j de deure van et kleine kaemertien, bleef ze even staon. Ze docht an wat heur man zegd hadde, mar ze kon heur ni'jsgierighied niet inholen. Ze pakte et kleine sleuteltien en dee mit trillende vingers de deure eupen. Eerst zag ze haost niks, omreden de loeken dichte weren, mar nao een posien zag ze een mit bloedspatters smerige vloer waor de lieken van een peer vrouwluden op laggen. Dat weren de vrouwluden mit wie Blauwbaord trouwd west was en die hi'j iene veur iene van kaant maekt hadde. De vrouw docht dat ze et van aangst bestarven zol en et sleuteltien, dat ze uut et slot trokken hadde, vul uut heur haand.

Zo gauw ze een betien van de schrik bekommen was, nam ze et sleuteltien op, dee de deure op slot en gong naor boven om op heur kaemer veerder tot rust te kommen. Mar dat was niet zo makkelik, want ze was wel vreselik schrokken. Ze zag dat d'r bloedspatters op et sleuteltien zatten en ze perbeerde ommenocht om die d'r of te wasken. Ze wusk en buunde ze twie, drie keer mit ziepe en mit zaand, mar et bloed gong d'r niet van of. Et sleuteltien was jommes betoverd en et zol heur gienertied lokken om et weer hemmel te kriegen. As et bloed d'r an de iene kaante of gong, verscheen et an de aandere kaante weer.

Diezelde aovend kwam Blauwbaord weeromme van zien reize. Hi'j zee, dat hi'j onderwegens brieven kregen hadde waorin ston dat zien zaeken goed verlopen weren en dat hi'j mit een gerust hatte naor huus gaon kon. De aanderemorgens vreug hi'j zien vrouw naor de sleutels. Ze gaf him die drekt, mar heur haand trilde zo, dat hi'j makkelik raoden kon wat d'r gebeurd was. "Wat is dat!" zee hi'j. "Hoe komt dat bloed an et kleine sleuteltien?" "Dat wee'k niet!" reup de aarme vrouw en ze wodde zo wit as kriet. "Weej' dat niet?!" zee Blauwbaord. "Now, dan weet ik et wel. Ie wollen in et kleine kaemertien rondneuzen, hen! Now, dat maj' dan nog es doen en dan maj' daor ok drekt en veurgoed bi'j de aandere dames blieven diej' daor zien hebben." Bi'j die woorden smeet de vrouw heur an de voeten van heur ziedzulver. Ze goelde en smeekte om genaode, mar et hatte van Blauwbaord was hadder as stien. "Maek je klaor om te starven, vrouw," zee hi'j. "Et zal niet lange meer duren." Ze keek him mit heur betraonde ogen an en zee: "A'k wegraeken moet, geef mi'j dan nog wat tied om te bidden." "Ik geef je een kertier," zee Blauwbaord, "mar gien tel langer."

Doe ze alliend was, reup ze heur zuster Anna bi'j heur, die nog de hieltied op vesite was. "Zuster Anna," zee ze, "ik smeek je, gao hielemaole naor boven in de toren en kiek aj' oonze breurs nog niet an kommen zien. Ze hebben mi'j toezegd, dat ze vandaege hier wezen zollen. Aj' ze zien, geef heur dan een teken dat ze opschieten moeten." Anna haostte heur naor de toren en de aarme, bange vrouw reup: "Anna, zuster Anna, ziej' nog niks kommen?" Mar zuster Anna zee: "Ik zie alliend de zunne, die et zo stoffig maekt, en et grös, dat gruun is." Intied hadde Blauwbaord een groot zweerd ophaeld en hi'j galpte tegen zien vrouw: "Kom vot-en-daolik naor beneden, of moe'k je haelen?" "Nog eventies, asjeblief," reup zien vrouw weeromme. En weer vreug ze an heur zuster: "Anna, ziej' nog niks kommen?" En zuster Anna zee doe: "Ik zie alliend mar de zunne, die et zo stoffig maekt, en et grös, dat gruun is." "Kom vot-en-daolik naor beneden," brulde Blauwbaord. "Aanders kom ik naor boven." "Ik komme, ik kom al," zee zien vrouw. En ze reup nog es: "Anna, zuster Anna, ziej' nog niks kommen?"
"Ik zie een grote stofwolke, die disse kaante uut komt," reup Anna weeromme. "Bin et oonze breurs?"
"Och nee, lief zussien, ik zie now dat et een kudde schaopen is."
"Koj' of koj' niet?" raosde Blauwbaord. "Nog ien menutien," zee zien vrouw. En ze reup: "Anna, zuster Anna, ziej' nog niks kommen?" "Ik zie twie ruters," zee heur zuster. "Mar ze bin nog een hiel aende vot." "Ik daank de hemel," zee de aarme vrouw vol bliedschop. "Dat bin oonze breurs. Ik zal perberen om ze een teken te geven, dat ze opschieten moeten." Now brulde Blauwbaord zo hadde van lelkens, dat et hiele huus d'r van trilde. De bange vrouw gong naor beneden en smeet heurzels weer an zien voeten. Traonen stroomden over heur wangen en et haor vul veur heur gezichte. "Dat gejammer helpt je niks," zee Blauwbaord. "Ie moe'n starven." Hi'j greep heur mit zien iene haand bi'j heur haor vaaste en wol heur mit zien zweerd et heufd d'r of slaon. De aarme vrouw smeekte him nog hiel even te waachten. "Nee," zee hi'j, "beveel jezels in God zien liefde an." En bi'j die woorden wol hi'j heur van kaant maeken. Op datzelde stuit wodde d'r zo hadde op de deure boonsd, dat Blauwbaord van de weerommestuit niet toeslaon kon.

Mit trokken zweerden stormden d'r twie ruters naor binnen. Blauwbaord herkende de breurs van zien vrouw en hi'j leup hadde vot om himzels in veilighied te brengen. Mar de breurs zatten him nao en nog veurdat hi'j bi'j de trappe was, haelden ze him in. Ze deurboorden him mit heur zweerden en leuten him dood liggen. De aarme vrouw was van aangst haost krek zo dood as heur man en ze hadde niet iens de kracht meer om in de bienen te kommen en heur breurs dag te zeggen.

De vrouw van Blauwbaord arfde al zien riekdommen. Een pat d'r van bruukte ze om heur zuster Anna trouwen te laoten mit een man die al hiel lange van heur hul. De breurs gaf ze ok een hiele protte geld, om heur een pesisie as kaptein te geven. De rest hul ze zels om mit een hiele lieve man te trouwen. Die zorgde d'r veur, dat ze al gauw niet weerommedocht an de verschrikkelike dingen die ze in et huus van Blauwbaord mitmaekt hadde.


© Piet/er Bult