Markus (recensie)

Weeromme naor Biebel
Weeromme naor Stellingwarfs
Home




Besproken boek/je: Et Evangelie neffens Markus
Het bijbelboek Marcus, vanuit het Grieks vertaald in het Stellingwerfs
Door: ds.dr. Rienk Klooster, voorganger Jan Koops en pastor Erica Plomp-den Uijl
Uitgever: Stellingwarver Schrieversronte, Oldeberkoop
Verschenen: 30 maart 2020 (wegens Corona-crisis geen feestelijke presentatie)
Omslag: Sietske Bloemhoff
Vormgeving: BVK grafisch vormgever, Haulerwijk
Drukwerk: Printbase bv, Sintjohannesga
Financieel -mede- mogelijk gemaakt: Douwe Kalma Stifting en Janke de Groot-Dijkstra Stichting
Oplage: Niet bekend
ISBN: 978-90-646-619-90
Aantal pagina's: 60 ijlzwart op wit
Illustraties: Nee, m.u.v. omslag
Prijs: € 10,00

Bijbelvertalen is nou éénmaal een gevoelig onderwerp...

Graag geef ik het vertalers-trio en/of de uitgever de gelegenheid tot een weerwoord want...

Van buiten een prettig ogend boekje, van binnen viel het mij - na een eerste lezing  - niet echt mee.
Als ik de inhoud in één woord zou moeten omschrijven, dan zou ik kiezen voor het woord: slordig.
Door al die slordigheid ontstaat een wat ordinair en respectloze vertaling van dit bijbelboek, Marcus.
Ik proef veel friesismen en hollandismen in de zinsopbouw. Dit had gemakkelijk met proeflezen kunnen worden voorkomen.
Feitelijk is een -krom- opzeggen van de Griekse tekst goed voor een eerste 'ruige' vertaling.
Daarna komt het echte werk, het fijnslijpen in de doeltaal. Die tweede slag mis ik volledig in dit werk.

Die eerste lezing gaf mij zelfs aanleiding om het nogeens kritisch te herlezen en aantekeningen te maken want...
Ik kwam in de Stellingwerfse tekst wel erg veel schrijf-, grammaticale en stijlfouten tegen.
Toen deze Markus op pagina 58, na vers 16:8 wel erg abrupt tot een einde kwam brak mij de Stellingwerfse klompe.

En verder...
Als je samen goed bent in het oude Grieks en samen goed bent in het (Oost-)Stellingwerfs, waarom heb je dan nog zoveel boeken nodig als er op de foto's in de krant staan, vroeg ik mij af. ;-)
Het gebruik van leestekens is niet alleen slordig maar vaak ook misleidend in de tekst.
De 'hardheid' van het zeggen lijkt mij vooral van de frieszinnige ds. dr. Klooster te komen.
Bijvoorbeeld in 9:31 (...) en zi'j zullen him dood maeken.
Zo heeft ook Friese humor, glassplinters in de mond, wordt wel gezegd.
In het meer gemoedelijke Stellingwarfs raekt iene uut de tied of wordt iene van kaante maekt of zoiets.

Omdat geen vertaalprincipe is weergegeven (in een doel of verantwoording) is de tekst moeilijk te ijken.
Het is niet concordant, het is niet dynamisch, het is niet 'brontekstgetrouw en doeltaal gericht' zoals de NBV van waaruit de 'Biebel in et Stellingwarfs' is vertaald.

In het Stellingwerfs mag de schrijver kiezen voor los of aaneen geschreven woorden, zoals, uut aende of uutaende, ien keer of ienkeer, langes gaon of langesgaon, e.z.v. Maar je moet je zelf -vind ik- wel dwingen om het éénmaal gekozen systeem consequent toe te passen. Ook hier hadden proeflezers ongetwijfeld een aantal verbeteringen kunnen voorstellen.

Bij de veel gebruikte woordjes zi'j en ze moet je vaak raden wie wordt of worden bedoeld.
Het is volgens de oude -Griekse- schriften niet ongebruikelijk dat je dat inderdaad uit de context moet halen.
Maar als je voor een van tevoren bekende doelgroep schrijft mag je dat in mijn optiek best al in de zin zelf verduidelijken.
Voorbeeld 8:22. "Zi'j kwammen in Batsaïda. En zi'j brochten een blieneniene bi'j him en verzochten him om die an te raeken."
De eerste zi'j zijn Jezus en zijn leerlingen. De tweede zi'j zijn het volk en het wordt helemaal moeilijk om te weten wie wie zou moeten aanraken.
Door de volgende zin ook direct weer met een zi'j te beginnen was dit beter geweest om dat te verduidelijken met bijv. Er werd een ...

Waarom hebben de vertalers of de uitgever niet een paar -vrijwillige- proeflezers ingezet om de grofste fouten te herstellen, hier en daar toch nog andere woorden te kiezen of de zinsopbouw soms wat aan te passen. Een gemiste kans, vind ik, want de af en toe 'houterige' zinsopbouw had dan gemakkelijk voorkomen kunnen worden. Het starre gebruik van 'wij en zij' had met wat meer afwisseling door 'we en ze' een fijnere leesmelodie opgeleverd bij het (voor)lezen of horen.
Ik mis het gemoedelijke van het Stellingwerfs in deze vertaling heel erg.

Het gebruik van de initiële hoofdletter is door het hele boek/je zeer twijfelachtig.
Dat het woord Bijbel met een hoofdletter begint is een prima uitzondering maar allerlei samenstellingen, zoals bijbelboek, beginnen gewoonlijk niet met een hoofdletter.
Net voor het uitbrengen van de 'Biebel in et Stellinwarfs' (2010) heeft het NBG van sommige woorden de initiële hoofdletter laten vervallen, zoals van Farizeër. In dit boek/je van veel latere datum (2020) is die lijn niet gevolgd. Waarom niet?

Ik mis de Eerbiedskapitalen in deze Markus.
Vanuit de brontaal, Grieks in het geval van Marcus, wordt niet duidelijk wat de regels zijn m.b.t. het gebruik van de eerbiedige hoofdletter.
Gewoonlijk moeten de eerbiedskapitalen worden opgemaakt uit de context. In 10:17 wie gaat voor wie op de kni'jen?
9:20 Him mit en zonder Eerbiedhoofdletter: En zi'j brochten him bi'j him. (...) dat hi'j vul over de grond...
Wie bracht wie bi'j wie en wie viel over de grond?
Het schrijven van de woorden Heer, Hij, Hem, enz. waar Jezus of God mee wordt bedoeld, begint in praktisch alle Bijbels met een eerbieds-hoofdletter.
In dit boek/je is gekozen om dat niet te doen. Wat zou de reden -kunnen- zijn?
Ook het -vele- gebruik van ie en jow valt onder die eerbiedsregels.

Met regelmaat komt het woord Farizeeërs (onterecht met hoofdletter) in het boek/je voor.
Een feitelijk niet bestaand woord want één is een farizeeër en het meervoud is farizeeën, geen farizeeërs.
Een wetenschappelijk vertaler en een zich zelf noemend, belangrijk taalinstituut als de Schrieversronte zwaar aan te rekenen.

Waarom wel Jakobus (12 x; 1:19 e.v.a.) en afwisselend Jacobus (2 x; 9:2 en 14:33) maar bijv. geen Jehannes?
Waarom Nazareth (1:9 e.v.a.) en Nazaret (Inl. e.v.)?
Waarom keuninkriek (9 x; 1:15 e.v.a.) en Keuninkriek (5 x; 4:26 e.v.a.)?
Waarom Zebedeus (3 x; 1:19) en Zebedeüs (1x; 3:17)?
Waarom Kafernaüm (2x; 9:33) en Kafarnaum (1:21) en zelfs Kapernaum (2:1)?
Waarom wetslerers (6 x) en schriftgeleerden (8 x)?
Waarom kwaoie (10 x) en kwaoje (6 x)?

Zowel het trio vertalers als de uitgever lijken nogal soepel of zelfs gemakkelijk over het boek Marcus na te denken.
Toch zijn er veel addertjes onder dit gras want pas maar op met bijvoorbeeld het woord 'Messias'.
Dit komt oorspronkelijk uit het Hebreeuws (zie: Daniël) en bestond al zo'n vijfhonderd jaar vóór de geboorte van Jezus Christus.
Het Messias werd in die dagen ook wel voor -meer- profeten, hogepriesters en koningen gebruikt.
De zelfde dubbelzinnigheid geldt voor het woord 'Mensenzoon' (met hoofdletter) in het hele NT.

Het NBG (Nederlands Bijbel Genootschap) stelt dat de historische en socio-culturele achtergrond van de brontekst in de vertaling herkenbaar moet blijven.
Ook moet, volgens het NBG, gewaakt worden om bij een vertaling de inhoud van de tekst te verbuigen naar de eigen cultuur.
Het lijkt mij dat hieraan (te?) weinig aandacht is besteed.

Er is vaak -lijkt het- over een woord nagedacht, om dat beslist anders te willen formuleren dan in de 'Biebel in et Stellingwarfs'.
Bijvoorbeeld 4:38 dawwe d'r an gaon; dawwe ommekommen zullen, klinkt toch veel beter).

Ik kwam veel stijlfouten tegen, zoals in 9:33 Doe hi'j in huus was, vreug hi'j heur: Waor hadden jim et over, onderwegens? (Waor hadden jim et onderwegens over? is leniger Stellingwarfs, lijkt mij)


Lees even mee
In 2006 is, volgens het 'Voorwoord', het plan voor deze vertaling ontstaan.
Het is een vertaling rechtstreeks uit de oorspronkelijke tekst, het -koinè- Grieks.
Helaas biedt het Voorwoord onvoldoende houvast als Doel en Verantwoording van het hoe en waarom.
Omdat niet precies bekend wordt gemaakt van welke Griekse bron(nen) gebruik is gemaakt, is het lastig om sommige woorden of gezegden te ijken met de oorspronkelijke tekst.
Wel wordt gesteld dat gekozen is voor de Ooststellingwerfse taalvariant omdat het vertalers-trio uit Ooststellingwerf zou komen.
Het Stellingwerfse Va/der en Moeke is dan ook het Friese Heit en Mem geworden.
Een duidelijke keuze maar niet echt mijn persoonlijke smaak voor een Stellingwerfse vertaling.
Jammer dat niet wordt aangegeven waarin het Ooststellingwerfs zich dan onderscheidt van het algemeen standaard Stellingwerfs.
Inderdaad hebben de vertalers alle drie korte of langere tijd in Ooststellingwerf gewoond en gewerkt.
Pastor Erica Plomp is evenwel in Arnhem geboren en getogen en slechts plm. 15 jaar (2001-2016) in Ooststellingwerf werkzaam geweest.
De beide heren vertalers weliswaar beide iets langer maar evenals Erica ook geen authentieke Ooststellingwerfse 'kroempraoters'.
Af en toe twijfel ik aan de nodige kennis van het oude Grieks van ds. dr. Klooster.
Met steekproeven heb ik een paar stukken brontekst uitgepuzzeld en zie dan bijvoorbeeld in 3:25:
καὶ ἐὰν οἰκία ἐφ' ἑαυτὴν μερισθῇ οὐ δύναται σταθῆναι ἡ οἰκία ἐκείνη
Het Griekse 'oikía' is weliswaar een 'huis' maar er wordt in deze context een 'gemeenschap' mee bedoeld.

Goed of fout
Geen boek zonder (tik) fouten. Daarop vormt dit boek/je geen uitzondering.
Na een paar bladzijden deed het boek/je mij trouwens denken aan een boekje over de kunstschilder Johannes Mulders (2000) waar Pieter Jonker (toenmalig dir. Schrieversronte) iets van zeventig (!) tik- en schrijffouten en foutjes in had gemaakt.
Ook moest ik even terugdenken aan de Stellingwerfse kinderbijbel van Martin Oostra, die door ds. Nico ter Linden werd afgekraakt vanwege het gebruik van het woord 'meraokel' i.p.v. 'wonder', zoals je een bovenmenselijke gebeurtenis hoort te noemen, althans volgens Ter Linden.
Waarom de Stellingwarver Schrieversronte hun auteur Martin Oostra toen zo keihard liet vallen i.p.v. hem te verdedigen (wat eenvoudig had gekund), is mij nooit duidelijk geworden. Kijk nog maar eens in mijn Liende-archief in de Liende van oktober 2009, op blz. 30.

Bij mijn eerste leesoefening van deze Markus struikelde ik al redelijk snel over verschillende woorden en uitdrukkingen, zoals:
- het woord oorspronklike, dit moet volgens het vierdelig Stellingwerfs woordenboek van Bloemhoff zijn: oorspronkelike
- het wisselend gebruik van uut aende in twee woorden en uutaende als één woord
- het ere kaante is meer een uitdrukking in West- dan in Ooststellingwerf
- het woord ginnekaante is volgens het woordenboek ginne kaante
- het woord perjekt is volgens het woordenboek projekt
- ergens nocht an hebben is een friesisme; Stellingwervers hebben ergens aordighied an of wille omme
- het woord Biebelboek (2 x) wordt gewoonlijk niet met een initiële hoofdletter geschreven
- het woord aens is volgens het woordenboek eins of aenliks
- het woord omdat is volgens het woordenboek omreden
- alle drie; alletwee en alledrie worden meestal aanéén geschreven, zo ook: alletwieje en alledrieje
- toegaankelik is volgens het woordenboek toegankelik
- zien weg vienen zal naar, leest wel erg Nederlands
En dit was alleen nog maar het Voorwoord!

Inleiding
De vertaling is voorzien van een inleiding met nogal wat twijfelachtige stellingen over bijvoorbeeld het aantal evangeliën, het geboortejaar van Jezus, het gebruik van de titel Messias, het op schrift stellen van de tekst en Griekse raakvlakken met de Aramese taal uit die tijd.
Het schijnt voor de gemiddelde lezer 'belangrijk' te zijn om te weten dat de evengeliën geen biografiën zijn van de persoon Jezus van Nazaret.
Er wordt de lezer wel even op gewezen dat voor de duidelijkheid met 'koppies' de verschillende onderwerpen zijn aangegeven (bedoeld worden perikoop-opschriften).
Van de belangrijkste citaten worden de vindplaatsen, vaak in het Oude Testament, in een voetnoot weergegeven.
Op 'De wordingsgeschiedenis van het Nieuwe Testament' (1974, A.F. Klijn) zal de Inleiding zijn geïnspireerd.

Goed of fout
- uteraord (4 x) = hollandisme
- ien keer of in ienkeer
- Ontstaonsproces = Ontstaonsperces
- Et eigenlike hoogtepunt = hollandisme
- wo'n = wodden
- Biebelboek = biebelboek

              De Naardense Bijbel 2014                                  Et Evangelie neffens Markus (2020)                           Biebel in et Stellingwarfs (2010)


De inhoud
Voor de inhoudelijke tekst-controle heb ik de hele tekst van Marcus in kolommen naast andere vertalingen gezet, meestal naast de herziene Naardense Bijbel (2014) en de sinds 2010 bestaande complete 'Biebel in et Stellingwarfs'.
De Naardense Bijbel blijft heel dicht bij de brontekst en de 'Biebel in et Stellingwarfs' blijft heel dicht bij de doeltaal.

Wat mij al lezende opviel
- Heufdstok is goed, Kepittel is beter/gever Stellingwarfs
- 1:4 is onbegrijpelijke tekst
- 1:7 iensen = iens
- 1:7 waarom een riempien; bron: riem/en
- 1:7 meer maans as mi'j = meer maans as ikke (deze fout wordt in het NL ook vaak gemaakt)
- 1:9 Jezus uut Nazareth of Nazaret
- 1:10 uutkwam of uut kwam
- 1:16 e.v. bruur = breur
- 1:24 Jezus van Nazareth, verder altijd: Nazaret (6 x)
- 1:24 stokkend maeken = onduidelijke tekst
- afwisselend gebruik Geest en geest
- afwisselend gebruik: kwaoie (10 x goed) en kwaoje (7 x fout)
- afwisselend gebruik: 1:21 Kafarnaum (bijna goed) of Kafernaüm (o.a. 9:33 e.v. 3 x fout) of zelfs Kapernaum (2:1)
- 1:26 en 15:29 schudde moet zijn: schuddede
- 1:30 Goed voorbeeld waar het feitelijk volgens de brontekst correct is maar waar ik een omschrijving van wie die zi'j zijn, mis...
- 1:31 onbegrijpelijke tekst
- 1:32 e.v. elkeniene (8 x) = friesisme voor het Stellingwerfse iederiene
- 1:32 d'r min an toe, kun je als ziekte beter gewoon benoemen. Ik ben er financieel ook wel eens min an toe...
- 1:33 verzamelen of verdringen
- 1:34 allerhaande = alderhaande
- 1:34 duvels baande hi'j uut; kan wel maar gewoonlijk worden duivels uitgedreven
- 1:34 e.v. omdat (15 x) = omreden
- 1:35 hoezo: een schoffien
- 1:38 e.v. fout gebruik van laowe (6 x) = lao'we
- 1:38 afwisselend gebruik van henne gaon = 6:37 e.v. hennegaon (3 x)
- 1:38 op weg gaon = op pad gaon
- 1:39 baande uut = dreef uut
- 1:40 - 1:43 wereldvreemde tekst voor een gemiddelde (Oost)Stellingwerver
- 1:43 doaliks = daoliks (daolik)
- 1:44 onnodig ingewikkeld gemaakte zinsopbouw; omdaj' = omreden ieje / jow
- 1:45 en dee overal = en dee rondomme

- 2:1 Kapernaum = Nieuwe plaatsnaam voor Kafarnaüm?
- 2:2 En hi'j zee heur et woord an. Hier wordt het aanzeggen fout gebruikt (leed zeg je aan, iemand een sterfgeval aanzeggen, enz.)
- 2:3 een lammeniene (een melaatseniene, een starkeniene), ik heb er grote moeite mee
- 2:4 omdat = omreden
- 2:4 matras = metras
- 2:4 daelezakken of daele zakken
- 2:6 wetslerers of schriftgeleerden
- 2:8 omme gong of ommegong (vorm van ommegaon)
- 2:12 vot leup of votleup (vorm van votlopen)
- 2:12 elkiene (elkeniene) = iederiene of alleman
- 2:13 langes leup of langesleup (vorm van langeslopen)
- 2:14 veurbi'jgaon of veurbi'j gaon
- 2:14 Alfeus = Alfeüs
- 2:14 e.v. afwisselend gebruik van Volg mi'j of (1:17 e.v.) Kom aachter mi'j an
- 2:15 die him volgden of aachter him an leupen
- 2:16 wetslerers of schriftgeleerden
- 2:16 Farizeeërs = Farizeeën
- 2:18 Farizeeërs = Farizeeën
- 2:18 e.v. waren (29 x) = hollandisme; weren (20 x)
- 2:18 joenend = jowend of jowes
- 2:20 bruidegom = breugeman
- 2:20 weghaeld of weg haeld
- 2:24 Moej' now es zien! Voorkeur: Moej' now es kieken!
- 2:24 doen zi'j wat op de sabbat of doen zi'j wat dat op de sabbat
- 2:25 Hi'j zee heur: of Hi'j zee heur an: of zee tegen heur
- 2:25 nooit lezen (hollandisme) = gienertied leesd
- 2:25 verlet hebben is naar WC moeten gaan
- 2:25 Hi'jzels of 4:38 Hi'j zels
- 2:26 in gong of 16:5 ingong/gen (vorm van ingaon; liever binnengaon)
- 2:26 alliend (1 x) of allienig 2:7 e.v. (12 x)
- 2:28 heer van de sabbat = Heer van de sabbat
- 2:28 Vers 28 samengevoegd met vers 27. Waarschijnlijk vers-nummer vergeten.

Soms vind ik de tekst een tikkie neerbuigend: 2:5 Now jong,; 2:13. Doe hi'j weer es bi'j de zee langes leup.; Inleiding: hewwe mar keuzen.
Vaker dan nodig wordt de zin begonnen met 'en'. Dat klinkt kinderlijk en toen en toen en toen.

PB: Vanaf hier nog verder nakijken:

- 3:2 of hi'j him = as hi'j him
- 3:4 En hi'j zee heur; Zi'j loerden, Jezus, de man mit et haantien; Wie zegt wat wat tegen wie (deze onduidelijkheid komt vaker voor)
- 3:4 verdistreweren (is actief) of ommekommen laoten (passief)
- 3:4 Mar ze bleven stille. of hullen ze heur stille?
- 3:5 Dat deed ie = Dat dee hi'j
- 3:9 om veur te kommen = om te veurkommen
- 3:10 meensken beter maekt of betermaekt?
- 3:10 zodat al wie kwaolen = zodat al diegene die kwaolen
- 3:17 bruur = breur
- 3:17 komma na Boänerges
- 3:18 Taddeus = Taddeüs
- 3:21 Doe die him nao stonnen (naostaon ww. - op een haar na gebeuren, niet veel schelen), is heel iets anders dan de (NL) naasten die hier worden bedoeld
- 3:23 Saotan no Saotan = Saotan now Saotan
- 3:24 staand holen of staandholen
- 3:25 staand holen of staandholen
- 3:25 Oikía = weliswaar een huis maar er wordt in de brontekst een gemeenschap mee bedoeld.
- 3:26 staand holen of staandholen
- 3:27 erg krom Stellingwerfs
- 3:30 ommers = ommes
- 3:31 bruurs = breurs
- 3:34 bruurs = breurs

Er is vaak slecht gebruik gemaakt van leestekens, vooral de komma
Het starre gebruik van hij, zij en wij doet soms zeer aan mijn oren.

- 4:10 waren = weren
- 4:13 ooit = hollandisme = iens
- 4:19 die bin as zaod dat = die bin as et zaod dat
- 4:23 Wie oren het = hollandisme = Die oren het
- 4:26 afwisselend gebruik Keuninkriek of 1:15 keuninkriek
- 4:27 naachts = zonder t = naachs (des nachts)
- 4:29 d'rin  = d'r in
- 4:31 mosterdzaodtien = mosterdzaotien
- 4:32 zukke  = zokke
- 4:32 dat de voegels in zien schaad wel nusselen kunnen = stijlfout = dat de voegels wel in zien schaad nusselen kunnen.
- 4:35 Laowe = Lao'we
- 4:36 namen = nammen
- 4:36 waren = weren
- 4:37 stak of steuk
- 4:37 vol leup of volleup  (vorm van vollopen)
- 4:38 hi'j zels = hi'jzels (ikzels, jowzels)
- 4:39 wind = hollandisme, wiend (2 x in de zelfde zin)
- 4:41 dat zels de wiend = dat alderdeegst (krachtiger Stellingwerfs)

Het voelt net of de gehele tekst niet nogeens en nogeens en nogeens is nagelezen.

- 5:1 kwamen = kwammen
- 5:2 onreine = hollandisme = poeterige
- 5:3 twijfelachtige zin; je zoekt een (veilig) hennekommen in nood, niet als gebruikelijke (woon)plaats
- 5:10 bidde = biddede
- 5:11 krekt = friesisme = krek
- 5:12 bidden = biddeden
- 5:13 heur = hun
- 5:18 bezeten west hadde = bezeten west was
- 5:18 of = as
- 5:19 plotseling komt -voor het eerst- de Heer (met eerbieds-hoofdletter) in beeld
- 5:19 en plotseling wordt ook Hi'j met een eerbieds-hoofdletter geschreven
- 5:20 verkundigen = verkondigen
- 5:21 tot hier was het altijd een boot maar nu opeens een schip
- 5:23 bidde = hollandisme; biddede
- 5:23 reddet wodt = redded wodt
- 5:26 kwiet raekt of kwietraekt (vorm van kwijtraken)
- 5:27 Eerder was ze d'r eerder nog (dubbel eerder)
- 5:36 synagogebaos = leider van de synagoge
- 5:37 bruur = breur
- 5:40 allegere = allemaole
- 5:40 waren = hollandisme; weren
- 5:41 wat in oonze tael betekent = hollandisme; dat in oonze tael...
- 5:42 Twaelf jaor was ze. Met komma: Twaelf jaor, was ze. Mooier: Ze was twaelf jaor.
- 5:42 waren = weren

En weer een hoofdstuk met meer dan 10 foute Stellingwerfse woorden!
Tot en met hoofdstuk 5 vind ik het nog altijd niet erg prettig lezen.
Om te begrijpen moet je veel zinnen wel twee keer of vaker herlezen.
Een schriftlezing uit deze Markus zal veel mensen volledig ontgaan.

- 6:2 Een een = En een (dubbele een)
- 6:3 bruur = breur
- 6:4 tot nu toe altijd Hoofdletter na (iets zeggen): nu plots niet
- 6:6 daoromhenne = daor ommehenne
- 6:

Wordt -mogelijk- nog aangevuld...

τετέλεσται (tetelestai)

En wie ik dan wel ben, om wat van deze Markus-vertaling te vinden?
Mijn voor/ouders hebben allen vanaf plm. 1640, praktisch hun hele leven in Ooststellingwerf gewoond.
Ook ik ben geboren en getogen in Ooststellingwerf (Donkerbroek).
Heb er totaal zo'n kleine zestig jaar gewoond, in Donkerbroek van 1946 - 1970 en van 1979 - 1993; van 1993 t/m 2013 in Nijeberkoop.
Ik heb een hele vertaling van de 'Biebel in et Stellingwarfs' (incl. apocriefe / deuterocanonieke boeken) op mijn naam en durf de stelling aan dat in die hele 'Biebel in et Stellingwarfs' minder (taal)fouten staan dan in dit éne hoofdstuk Marcus van deze drie specialisten die ooit de opmerking over de 'Biebel in et Stellingwarfs' maakten: dat kan beter!
Do I have to say more?

© Piet/er Bult (mei 2020)