Iesheiligen

Weeromme naor Essays
Weeromme naor Stellingwarfs
Home


Iesheiligen

We zitten disse daegen midden in de tied van de Iesheiligen. De Iesheiligen is iene van de ooldste en misschien wel et alderbekendste begrip van de volkswieshied over et weer. De eerste berichten over disse "strenge mannen" bestaon al van rond et jaor 1000. De Iesheiligen bin Sunt Mamertus, Sunt Pankratius, Sunt Servatius en Sunt Bonifacius. Zi'j vieren heur naemdagen op respektievelik 11, 12, 13 en 14 meie. Drieje is et heiligciefer en daorom wodden in een protte lanen dan ok mar drie van disse mannen tot de Iesheiligen rekend. In sommige lanen wodt Sunte Mamertus niet mitteld en in pattie aandere lanen heurt Sunt Bonifacius d'r niet bi'j. Disse heilige Bonifacius is trouwes niet dezelde as de oons meer bekende Bonifatius as de Apostel van Duutslaand die in 754 bi'j Dokkum vermoord wodde want die het zien feestdag op 5 juni. Zien naemgenoot, de Iesheilige Bonifacius was een Romeins burger die in 307 doodmatteld is bi'j de kristenvervolgings onder keizer Diocletianus.

Sommige lanen, waoronder Duutslaand, Hongari'je en Zwitserlaand, rekenden in et verleden ok  de 15de meie (ok wel koolde Sophie) tot de Iesheiligen. Dat stamt trouwes ok al uut de elfde ieuw doe Sophie de bescharmelinge van de vost was. In het Alpengebied wodden indertied op die daegen grote vuren braand as bescharming tegen de vost.

De Iesheiligen hebben heur naeme kregen deur et geveer van et koolde veurjaorsweer veur et gewas op 't laand, dat rond disse tied in volle bluui staot. Een laete naachtvost kan now een protte schae doen. Et is trouwes niet zo dat rond disse tied van de Iesheiligen de kaans op een overgang naor koold weer groter is as op aandere daegen in de meitied.

Grote temperetuurveraanderings, die onder eren et gevolg bin van et nog rilletief koolde zeewaeter, bin kenmarkend veur dit hiele pat van 't jaor mar kun ok in juni nog wel es veurkommen. Wel nemt nao half meie de kaans op vost stark of en an et aende van disse maond bin tempereturen onder nul toch wel hiel uutzonderlik. In dat opzicht markeren de Iesheiligen meerstal ok de overgang naor een tiedrek mit een meer zoemers kerakter, mar in 1998 begon de zoemer al eerder en kregen we et karakteristieke Iesheiligenweer mit vost an de grond was in de twiede helte van meie.


© Piet/er Bult